منبت کاری چیست؟ برای یادگیری منبت کاری از کجا شروع کنیم؟
منبت کاری یکی از رشته‌هاست که علاقه‌مندان زیادی را به خود جلب کرده است. مطمئناً کسی که علاقه داشته باشد منبت کاری را به‌عنوان یک شغل یا یک سرگرمی آغاز کند، سوالاتی در ذهن خود دارد که به دنبال جواب آن است. ما در این نوشته چگونگی شروع منبت کاری و تهیه ابزار و تجهیزات برای آموزش منبت را توضیح خواهیم داد. لطفاً با ما در ادامه مطلب همراه باشید.
اگر شما علاقه‌مند به یادگیری منبت کاری هستید به شما توصیه می‌کنیم ابتدا چند ساعتی و یا چند روزی در کنار یک استاد منبت کار حضور پیدا کنید و انجام مراحل کار را از نزدیک مشاهده کنید. بودن در کنار یک استادکار و مشاهده انجام مراحل کار از نزدیک و حتی لمس کردن ابزار و چوب بهترین گزینه برای یادگیری منبت کاری است. همچنین شما می‌توانید پرسش‌های خود را از فردی که سالیان سال در این رشته فعالیت دارد بدون واسطه بپرسید و با زیر و بم منبت‌کاری آشنا شوید.
دیدن مراحل انجام منبت کاری و روش استفاده از مغار به شما کمک می‌کند تا شروعی درست و استاندارد داشته باشید.
اگر در شهر محل زندگی خود به منبت‌کار دسترسی ندارید بهترین پیشنهاد ما به شما مشاهده ویدئوهای آموزش منبت کاری در فضای مجازی است. فقط کافی است کلمه مورد نظر خود را در موتور جستجو وارد کنید و ویدئوهای زیادی که در این فضا موجود هست را مشاهده کنید
اگر شما دستی در نقاشی داشته باشید و باهنرهای تجسمی آشنا باشید، فراگیری و انجام منبت برای شما بسیار سریع‌تر و آسان‌تر خواهد بود. اینکه یک هنرمند دید حجمی نسبت به طرحی که قرار است اجرا کند داشته باشد، به‌مراتب بازخورد بهتری از کار خود خواهد گرفت و فرایند انجام کار ساده‌تر انجام خواهد شد. حتی شما می‌توانید ایده‌هایی نو در منبت کاری خلق کنید.
استعداد، علاقه، تمرین و صبر چهار فاکتوری است که شما را برای یادگیری سریع منبت یاری خواهد رساند. اگر کسی استعداد هم نداشته باشد، با تمرین و تکرار فراوان مطمئناً منبت کاری را فرا خواهد گرفت.
ابزار منبت کاری
منبت کاری رشته ای است که برای تهیه ابزار آن نیاز نیست سرمایه زیادی را درگیر کنید. داشتن یک میز کار، چند مغار و دیگر لوازمی که ارزان و در دسترس هستند، نیازهای شما را برای شروع منبت کاری برآورده می‌کند. نیاز نیست یک کارگاه بزرگ تهیه کنید، فضایی حدود ۳ برابر میز کار شما می‌تواند برای راه اندازی کارگاه منبت کاری کافی باشد.
همان‌طور که میدانید یکی از اصلی‌ترین لوازم که در منبت کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد مغار است. مقاله ابزاری است که با استفاده از آن می‌توانید چوب را به شکل‌های مختلف بتراشید.
مطلب پیشنهادی:
انواع مغار مورد استفاده در منبت کاری!
اگر شما در نظر دارید کارگاه منبت کاری استاندارد برپا کنید نیاز است که تعدادی مغار به‌عنوان ابزار اولیه خود داشته باشید ما تلاش می‌کنیم در این نوشته حداقل ابزار و تجهیزات مورد نیاز منبت را به شما معرفی کنید.
مغار تخت
یکی از مغار هایی که برای منبت کاری نیاز دارید مغار تخت است این مغار در اندازه‌های مختلف در بازار موجود هست شما برای شروع می‌توانید مغار تخت با شماره‌های ۲، ۴، ۸،۱۲،۱۴،۱۶، ۲۵ تهیه کنید. همچنین باید دو مغار شماره ۶ تخت را به‌صورت سر کج درست کنید تا در مواردی که مورد نیاز است استفاده شود. مغار سر کج در زمان منبت بسیار کاربرد دارد. از این مغار برای تمیز کردن گوشه‌های کار استفاده می‌شود و به عبارتی نبود آن که شما را در اجرای سریع و تمیز کار با مشکل مواجه خواهد کرد.
مغار نیم باز
از مغار نیم‌باز می‌توانید برای دورگیری کار استفاده کنید و به همین خاطر تعداد مغار های نیم باز به نسبت مغار گلویی با توجه به طرح‌هایی که بر روی چوب اجرا می‌شود بیشتر است. شماره‌های مورد نیاز برای خرید مغار نیم‌باز ۶، ۸، ۱۰، ۱۲، ۱۶، ۲۰، ۲۵ و ۳۰ می‌باشند.
مغار گلویی
مغار گلویی شبیه به مغار نیم‌باز است اما عمق آن به نسبت مغار نیم‌باز بیشتر است. برای خرید مغار گلویی نیاز به تهیه شماره‌های ۶، ۸، ۱۰،۱۲، ۱۶، ۲۵ و ۳۰ دارید.
مغار شفره
مغار شفره هم در دو اندازه بزرگ و کوچک در بازار موجود هست. شما می‌توانید هر دو اندازه این مغار را تهیه کنید تا برای خط انداختن بر روی چوب از آن‌ها استفاده کنید. مغار شفره ریز برای ایجاد خطوط با پهنای کم و مغار شفره درشت برای ایجاد خطوط با پهنای بزرگ‌تر استفاده می‌شود.
چکش
از چکش برای وارد کردن ضربه به مغار استفاده می‌شود شما می‌توانید از فروشگاه یک چکش پلاستیکی مخصوص منبت خرید کنید و یا اینکه خودتان با از چوب یک کش چوبی بسازید. تجربه نشان داده است که استفاده از چکش چوبی به‌مراتب بهتر از چکش پلاستیکی است به‌عنوان مثال شما می‌توانید از چوب آزاد که یک چوب پرتراکم و بسیار قوی است برای ساخت چکش استفاده کنید. البته اساتید زیادی هستند که از چکش پلاستیکی برای منبت کاری استفاده می‌کنند و مشکلی در به‌کارگیری چکش پلاستیکی ندارند.
گیره یا پیچ دستی
گیره یا پیچ دستی ابزاری است که از آن برای نگه داشتن قطعه کار بر روی میز کار استفاده می‌شود. برای نگه داشتن قطعه کار بر روی میز کار بهتر است از دو گیره استفاده کنید. پس داشتن دو گیره برای شروع منبت کاری الزامی است. از آنجایی که اندازه قطعه معمولاً متفاوت است شما می‌توانید از دو گیره کوچک و دو گیره بزرگ استفاده کنید اگر قطعه کار شما کوچک است می‌توانید از گیره‌های سایز ۱۵ و اگر قطعه کار شما بزرگ‌تر است بهتر است از گیره‌های بزرگ‌تر (سایز ۴۰) استفاده کنید.
میز کار منبت کاری چه اندازه‌ای دارد؟
برای منبت کاری نیاز به وجود یک میز کار چوبی مناسب دارید در فضای مجازی ایده‌های بسیار زیادی از میز کار منبت کاری موجود است اما اگر بخواهیم به‌صورت حدودی اندازه میز کار منبت را برای شما شرح دهیم بهتر است از یک ترفند استفاده کنید. زمانی که ایستاده‌اید دست خود را مشت کنید و زیر چانه‌تان قرار دهید در این حالت انتهای ساعد دستتان حداکثر ارتفاع میز کار است.
تجهیزات تیز کردن مغار
در هنگام منبت بدون استثنا مغارهای مورد استفاده کند می‌شود و همچنین ممکن است در اثر تیغه مغار در اثر برخورد باشی فلزی آسیب ببیند به همین منظور شما به تجهیزات و ابزاری نیاز دارید تا مغارهای کند شده را تیز کنید در گذشته از سنگ نفت برای تیز کردن مغار استفاده می‌شد اما امروزه بیشتر اساتید از دستگاه سنگ سنباده برای تیز کردن مغار استفاده می‌کنند.
البته سنگ نفت همچنان در کارگاه منبت کاری حضور دارد و مورد استفاده اساتید قرار می‌گیرد اما زمان تیز کردن مغار با سنگ نفت به‌مراتب بیشتر از دستگاه سنگ برقی است.
طرح‌های منبت کاری را چگونه تهیه کنیم؟
لازمه‌ی شروع منبت کاری انتقال طرح بر روی چوب مورد نظرتان است. شما می‌توانید طرح را به‌صورت ذهنی بر روی چوب پیاده کنید و یا اینکه از طرح‌هایی که سایر اساتید تهیه و آماده کردند استفاده کنید. معمولاً برای تهیه طرح‌های منبت کاری کتاب‌ها و مجلات زیادی در کتاب فروشی‌ها موجود هست و شما می‌توانید با خرید این کتاب‌ها نمونه‌های بسیار زیادی از طرح‌های منبت کاری را داشته باشید؛ اما یکی از ساده‌ترین روش‌های تهیه طرح دانلود رایگان طرح منبت از فضای مجازی است ما در طرح‌های بسیار زیادی ویژه منبت کاری را منتشر کرده‌ایم.
همچنین اگر شما دستی در نقاشی و طراحی داشته باشید به‌سادگی می‌توانید با مشاهده عکس‌ها و تصاویری که مشتریان به شما ارائه می‌دهند طرح مورد نظرتان را بر روی چوب یا کاغذ الگو پیاده کنید.
کاغذ الگو
شما برای انتقال طرح بر روی چوب نیاز به کاغذ الگو دارید. اگر کارتان قرینه است به‌سادگی می‌توانید طرح مورد نظرتان را بر روی کاغذ الگو پیاده کنید و طرح را بر روی چندین چوب یا چندین قطعه پیاده کنید. برای تهیه کاغذ الگو می‌توانید به فروشگاه‌های نوشت افزار مراجعه کنید و به قیمت بسیار ارزان این کاغذ را تهیه نمایید.
چوب مناسب منبت کاری چیست؟
یکی از پرسش‌هایی که معمولاً علاقه‌مندان به منبت از ما می‌پرسند این است که از چه چوبی برای منبت استفاده کنم؟ پاسخ ما به علاقه‌مندان این است که تقریباً شما از هر چوبی می‌توانید برای منبت کاری استفاده کنید. شما محدودیتی در منبت کاری بر روی چوب‌های مختلف ندارید. چوب‌هایی مثل گردو، راش، بلوط، انواع کاج، شمشاد، گلابی، عناب و … در منبت کاری استفاده می‌شوند.
اگر علاقه‌مند به منبت کاری بر روی چوب و سازه‌های بسیار ریز هستید چوب گلابی، شمشاد و عناب بسیار مناسب این کار هستند. چوب آزاد از نظر ساختار و تراکم بسیار محکم و سخت است اجرای منبت بر روی این چوب بسیار مشکل هست اما اگر به دنبال ساخت یک کار ماندگار هستید و تجربه خوبی در منبت کاری دارید پیشنهاد ما این است که یک بار منبت بر روی این چوب را امتحان کنید.
چوب نراد یا سفید روسی چوب نرم و سبک برای منبت کاری است این چوب در همه استان‌های کشور فراگیر نیست به همین منظور حتی در گذشته کمتر کسی اجرای منبت بر روی این چوب را می‌پذیرفت. اما با توجه به گسترش استفاده از این چوب در بین اساتید نجار، منبت کارها هم مجبور شدند منبت کاری این چوب را بپذیرند. با توجه به ساختار چوب سفید روسی، باید منبت کاری را به‌خوبی آموخته باشید تا بتوانید طرح‌هایتان را بر روی آن اجرا کنید. اجرای طرح‌های ظریف بر روی چوب نراد کمی مشکل است.
چوب‌های بلوط، راش و گردو از پرمصرف‌ترین چوب‌ها در منبت هستند برخی منبت کارها حتی بر روی پوست درخت هم مربع اجرا می‌کنند. البته برای اجرای این سبک از منبت باید تجربه کافی داشته باشید.
