نجاری در زمستان و هوای سرد چالش‌ها و مشکلات مخصوص به خود را دارد. شاید بتوان گفت نجارها زیاد از فصل زمستان خوششان نمی‌آید، سرمای زمستان برای این اساتید اذیت کننده نیست، بلکه مشکلاتی که در این فصل برای ساخت سازه‌های چوبی و درگیری‌های بعد از ساخت به وجود می‌آید، گاهی آن‌ها را دلسرد می‌کند. در این نوشته به بررسی مشکلات پیش روی یک نجار در فصل زمستان و راه‌های جلوگیری از آن‌ها خواهیم پرداخت. با ما در ادامه همراه باشید.
شاید مشتری که در فصل تابستان به شما سفارش کار داده است، راضی‌تر از مشتری باشد که در فصل زمستان برای او پروژه‌ای اجرا کرده باشید. این مشکل دو دلیل عمده دارد. سرمای هوا و رطوبت زیاد! بله این دو مشکل خسارت‌های زیادی به سازه‌های چوبی وارد کرده است که کمتر استادکاری به حل آن فکر کرده است.
اگر ساکن شهرهای شمال یا جنوب کشور باشید، به خاطر وجود رطوبت بسیار بالا با چالش‌های یک نجار در زمستان کاملاً آشنا هستید. اگر تجربه ارسال سازه چوبی از شهرهای شمالی مرطوب به شهرهای خشک مانند تهران را داشته باشید می‌دانید که ممکن سازه ترک بخورد یا دفرمه شود.
چرا نجاری در زمستان سخت است؟
چوب نفس می‌کشد! چوب در برابر شرایط دمایی و رطوبت متفاوت واکنش نشان می‌دهد و بی‌تفاوت نیست. اگر یک قطعه چوبی (مهم نیست چه ابعادی داشته باشد) را در فضایی مرطوب قرار دهید، به راحتی رطوبت هوا را جذب می‌کند و حتی اگر این رطوبت زیاد باشد، به عرض آن افزوده می‌شود.
همچنین اگر این چوب مرطوب را از فضای مرطوب (مانند شمال کشور) به فضایی خشک (مانند کرمان) منتقل کنید، سریعاً واکنش نشان می‌دهد و با از دست دادن رطوبت ترک می‌گیرد و دفرمه می‌شود. این واکنش چوب امری طبیعی است و باید بپذیرید که با ماده‌ای زنده و طبیعی کار می‌کنید.
حتی اگر سازه چوبی ساخته شده در کارگاه نجاری به خانه مشتری منتقل شود، در اثر گرمای زیاد خانه و خشک بودن آن و در کل دمای بالاتری که نسبت به محیط دارد به احتمال زیاد سازه دچار مشکلاتی خواهد شد.
با توجه به توضیحاتی بالا، سؤال اینجاست که وظیفه یک نجار چیست؟ چگونه باید از بروز این مشکلات جلوگیری کند؟
تغییر دما و رطوبت چه مشکلاتی برای سازه چوبی ایجاد می‌کند؟
چسب چوب در شرایط دمایی زیر ۰ درجه عملکرد درستی ندارد و خشک نمی‌شود. با این وجود امکان ایجاد یک اتصال استاندارد وجود ندارد.
اگر تخته یا الوار چوبی خیس داشته باشید و آن را سریع خشک کنید، یا اینکه از هوای مرطوب به هوای خشک منتقل کنید، ترک می‌گیرد و دچار پیچ و تاب می‌گردد. اگر سازه چوبی را از منطقه مرطوب به خشک منتقل کنید، اتصالات از هم جدا می‌شوند. محل اتصالات چوب باز می‌شود و چوب از قسمت‌های مختلف ترک می‌گیرد.
به عنوان مثال اگر یک کمد چوبی را در فصل زمستان از شمال به تهران منتقل کنید، احتمالاً درب‌ها و کشوهای آن به خوبی باز و بسته نشوند و حتی دچار پیچ و تاب شوند. حال سؤال اینجاست که آیا باید فکر گسترده کردن بازار را از ذهن خود بیرون کنیم؟ چگونه مشتریان خارج از استان خود را راضی نگه داریم؟ چگونه نگران خدمات پس از فروش و زیان‌هایی که در اثر از دست دادن رطوبت و حتی جذب رطوبت به وجود می‌آیند نباشیم؟
“کارگاه نجاری استاندارد و مناسب بسازید”
اگر قرار است بازارتان را گسترده کنید و درآمد بیشتری داشته باشید، باید حرفه‌ای عمل کنید و اجازه ندهید شرایط محیطی و دمایی کیفیت کار شما را زیر سؤال ببرد. مطمئناً مشتریان ناراضی دوباره به سمت شما نخواهند آمد. پس باید به فکر ساخت یک کارگاه استاندارد و یا تجهیز آن برای استفاده در زمستان کنید.
نکته اول برای ساخت یک کارگاه نجاری در زمستان این است که باید کارگاه نجاری عایق بسازید. در یک کارگاه نجاری بدون عایق، هیچ کنترلی بر روی دما و رطوبت هوا ندارید. اگر در شهرهای مرطوب شمال یا جنوب کشور هستید، فکری به حال کم کردن رطوبت کارگاه کنید. رطوبت، رطوبت، رطوبت… این مورد قاتل سازه‌های چوبی شماست.
کارگاه خود را عایق کنید
پس ابتدا کارگاه نجاری خود را مانند اتاق عمل عایق کنید! شاید برای شما این مورد خنده‌دار به نظر برسد؛ اما یک واقعیت است. اگر قرار است حرفه‌ای باشید، پس حرفه‌ای عمل کنید و افکار قدیمی را کنار بگذارید. متأسفانه بیشتر فعالان صنعت چوب در چند ده سال پیش متوقف شده‌اند و حاضر به تغییر نگاه خود نسبت به این کار نشده‌اند.
برای عایق کردن کارگاه فقط پوشاندن درزها کافی نیست، شاید نیاز باشد با استفاده از پشم شیشه سقف را پوشش دهید که تلفات انرژی نداشته باشید. همین پشم شیشه برای فصل تابستان هم کاربرد دارد.
از مکنده نجاری استفاده کنید
شاید بگویی اگر کارگاه عایق و بدون سوراخ و درز و ورودی و خروجی هوا داشته باشیم، پس چگونه گرد و خاک را کنترل کنیم؟ پاسخ ساده است. شما می‌تواند از مکنده استفاده کنید. استفاده از مکنده در همه جای دنیا رایج است و نمی‌توان بدون آن سالم نجاری کرد.
دمای کارگاه را افزایش دهید
اگر در یوتیوب فعال باشید، حتماً نجارهای کانادایی را دیده‌اید که در فصل زمستان هم با تیشرت نجاری می‌کنند! بله… اگر یک کارگاه نجاری عایق داشته باشید، می‌توانید بسیار راحت و آسان با حال خوب نجاری کنید. همان‌طور که در مطالب گذشته توضیح داده بودیم، پوشیدن لباس‌های گشاد و آستین بلند و کاموایی برای نجار بسیار خطرناک است.
پس باید پس از اینکه کارگاه خود را عایق کردید، به فکر گرم کردن آن باشید. معمولاً نجارها ضایعات چوب را در بخاری‌های دست ساز آتش می‌زنند تا فضای کارگاه را در زمستان گرم کند. در بهترین حالت این بخاری‌های هیزمی یک دودکش به سمت بیرون دارد و در بدترین حالت هیچ دودکشی وجود ندارد و از صبح تا غروب باید در کنار خاک، دود هم خورد!
اگر از بخاری هیزمی استفاده می‌کنید، حتماً دود آن را به بیرون هدایت کنید و با استفاده از یک فن سبک و کم فشار، هوای گرم را به سمت دیگر کارگاه پرتاب کنید تا فضای کارگاه یکنواخت گرم شود. باور کنید این کار بسیار ساده است و فقط کمی حوصله می‌خواهد.
اگر بخاری گازی در اختیار داشته باشید که بسیار عالی است. حداقل ۳ متر اطراف بخاری را خالی از هرگونه چوب و مواد آتش‌زا و رنگ کنید. همچنین می‌توانید از بخاری‌های فن دار استفاده کنید تا گرما به سمت شما پرتاب شوند و کارگاه دمایی یکنواخت داشته باشد.
همان‌طور که می‌دانید موادی مانند چسب چوب باید در دمایی بالاتر از ۰ درجه سانتی‌گراد استفاده کنید، در صورتی که در فصل زمستان بیشتر کارگاه‌های نجاری دمایی کمتر از صفر درجه را تجربه می‌کنند.
رطوبت را کنترل کنید
دستگاه رطوبت سنج ارزان است و به راحتی از فروشگاه‌های تجهیزات پزشکی می‌توانید تهیه کنید. این دستگاه‌ها زیاد گران نیستند و به راحتی امکان تهیه آن را خواهید داشت. این دستگاه را در نزدیکی محل دپو چوب قرار دهید و مدام دما و رطوبت در این محل را چک کنید.
اگر رطوبت زیاد بود با افزایش دما و حتی استفاده از رطوبت‌گیر تلاش کنید تا رطوبت کارگاه را کاهش دهید. به عنوان مثال در شهرهایی شمالی رطوبت داخل ساختمان یا کارگاه یا خانه در اثر اختلاف دمایی که بین داخل و بیرون وجود دارد بر روی شیشه پنجره به صورت عرق یا همان قطره‌های آب خود را نشان می‌دهد. به راحتی می‌توان از این ترفند استفاده کرد.
اگر کارگاه پنجره شیشه‌ای ندارد، می‌توانید کمی هزینه کنید و با خرید یک دستگاه رطوبت‌گیر صنعتی رطوبت داخل کارگاه را کنترل کنید. قیمت یک دستگاه رطوبت‌گیر برای کارگاه ۷۰ متری بین ۵ تا ۷ میلیون است.
جمع‌بندی پایانی
اگر قرار باشد پا را از منطقه جغرافیایی خود فراتر گذارید و مشتریان بیشتری را به مجموعه خود اضافه کنید، باید به‌روز باشید و از استانداردهای روز تبعیت کنید. اگر در شهرهایی با رطوبت نسبی بالا زندگی می‌کنید، چالش‌های بیشتری پیش روی شماست و باید به فکر ساخت یک کارگاه عایق و استاندارد باشید.
اگر در شهر خشک زندگی می‌کنید، مشکلات کمتری پیش روی شماست و با گرم کردن کارگاه می‌توانید بخش زیادی از مشکلات را با یک بخاری ساده هم حل کنید.
در این سال‌ها نمونه‌های زیادی از شکایات مشتری را داشته‌ایم که از نجار خود بابت ترک گرفتن و دفرمه شدن سازه شکایت کرده‌اند و نجار مجبور شد هزینه‌های زیادی را بپردازد. پس لطفاً به این موضوع دقت داشته باشید.
برای مطالعه بیشتر، مقاله صفر تا صد ویلای چوبی را مطالعه کنید.
