چوب با کیفیت و انتخاب آن یکی از مسایل مهم مشاغلی است که با چوب سر و کار دارند. استفاده از آیین نامه چوب تنها راه‌کار ما است. به این معنا که چوبی برای ما قابل قبول و پذیرش است که بر اساس آیین‌نامه های بین‌المللی که برای سنجش کیفیت چوب در سراسر دنیا در نظر گرفته شده است، آماده‌سازی شده باشد. وقتی درختی برای استفاده از تنه آن قطع می‌شود، تا زمانی که به دست صنعت‌گر برسد تا مورد استفاده قرار بگیرد، مراحل مختلفی را طی خواهد کرد. اگر این مراحل به درستی طبق آیین‌نامه‌هایی که برای انواع چوب در سرتاسر دنیا تدوین شده طی بشود، می‌توان از کیفیت آن مطمئن بود و به نتیجه کار و ماندگاری و کارکرد آن تا حدود بسیار زیادی امیدوار بود.
با مطالعه این دو مقاله اطلاعات کلی و مناسبی در مورد چوب‌های موجود در صنایع وابسته به چوب به دست می‌آورید. اما دغدغه اصلی تمام این صنایع، اعم از صنایع دستی تا ساختن خانه چوبی، دسترسی داشتن به چوب با کیفیت و قابل اعتماد است. مرغوبیت چوب به عوامل بسیار زیادی بستگی دارد. در این مقاله قصد داریم تا به عوامل موثر در به دست آوردن چوب مرغوب اشاره‌ای اجمالی نماییم و نگاهی به آیین‌نامه‌ها و مقرات حاکم بر این موضوع بیندازیم. نکته قابل توجه این است که مطالب بیان شده در این مقاله بیشتر مربوط به چوب‌هایی است که یا وارداتی هستند و یا برای صادرات در نظر گرفته شده‌اند. برای تهیه و آماده‌سازی چوب‌های داخلی معمولاً یا از آیین‌نامه داخلی استفاده می‌شود و یا از یکی از آیین‌نامه‌های خارجی تبعیت می‌شود. در ادامه با آمیتیس همراه باشید.
چوب با کیفیت و آیین‌نامه‌های رایج
برای شناخت آیین نامه چوب مناسب برای هدفی که از استفاده از چوب داریم باید ابتدا اطلاعات اولیه‌ای درباره آیین‌نامه ها داشته باشیم. در این بخش قصد داریم تا تعدادی از آیین‌نامه‌های رایج بین‌المللی را معرفی و تا حدودی تشریح کنیم. این کار باعث مکی‌شود تا یک دید اولیه در مخاطب ایجاد شده، زمینه ساز تحقیق و جستجو بیشتر در این زمینه گردد. امروزه با وجود اینترنت و گوگل، دیگر نکته ای بر کسی پوشیده نیست.
در ادامه به معرفی و بررسی آیین‌نامه‌های رایج برای انواع چوب می‌پردازیم:
ISO 21887:2007
ایزو 21887: 2007 پنج کلاس استفاده را تعریف می‌کند که نمایانگر موقعیت‌های مختلف خدماتی است که در سراسر جهان می‌توان چوب و محصولات چوبی را در معرض آن قرار داد. زیرکلاس‌ها نیز برای این کلاس‌های کاربردی تعریف شده است. ISO 21887:2007 فقط برای مواد نگهدارنده و فرآیندهای پیش‌تصفیه چوب و محصولات چوبی اعمال می‌شود تا نسبت به تهیه و نگه‌داری چوب با کیفیت اقدام گردد، اما برای محصولات و فرآیندهای اصلاح و ریشه‌کن کردن آسیب موجود به الوار در نظر گرفته نشده است. ضمیمه ISO 21887:2007 راهنمایی در مورد استفاده از طبقه‌بندی و نحوه استفاده برای تعیین راه‌کارهای نگهدارنده، چوب تصفیه شده، چوب با دوام طبیعی و اصلاح شده است اما مشخصات قطعی را ارائه نمی‌دهد. برای توضیح بهتر اینکه چوب تصفیه شده چیست، باید بگوییم چوب تصفیه شده چوبی است که با هدف طولانی کردن چرخه عمر مفید در نظر گرفته شده در مقایسه با چوب تصفیه نشده، با مواد شیمیایی نگهدارنده به طور مناسب آغشته شده است. تمام نگهدارنده‌های شیمیایی سموم دفع آفات هستند و به همین ترتیب توسط آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده آمریکا (United States Environmental Protection Agency) تنظیم می‌شوند. سایت این موسسه EPA است و می‌توانید در این سایت این آیین نامه چوب را جستجو نمایید. این استاندارد آخرین بار در سال 2017 مورد بازنگری و تأیید قرار گرفت. از این رو این نسخه در حال حاضر به روزترین نسخه موجود است.
ISPM15
استانداردهای بین‌المللی برای اقدامات بهداشتی گیاهی شماره 15 (ISPM 15) یک اقدام بهداشتی بین‌المللی است که توسط کنوانسیون بین‌المللی حفاظت گیاهان (IPPC) تهیه شده است و به طور مستقیم نیاز به تصفیه مواد چوبی با ضخامت بیشتر از 6 میلی‌متر را که برای حمل محصولات بین کشورها استفاده می‌شود برطرف می‌کند. یکی از عوامل بهره‌مندی از چوب با کیفیت ، رعایت همین آیین‌نامه بین‌المللی است. هدف اصلی آن جلوگیری از انتقال بین‌المللی و شیوع بیماری‌ها و حشرات است که می‌تواند روی گیاهان یا اکوسیستم تأثیر منفی بگذارد. 15ISPM بر روی کلیه مواد بسته‌بندی چوب (پالت، جعبه، ماسوره و …) تأثیر می‌گذارد که نیاز به پاک شدن و سپس عملیات حرارتی یا بخارزدایی با متیل بروماید و مهر یا مارک‌دار شدن آن است، با علامت انطباق این علامت انطباق به زبان عامیانه به عنوان “مهر گندم” شناخته می‌شود. محصولات معاف ازISPM15 از مواد جایگزینی مانند محصولات کاغذی، پلاستیکی یا پانل‌های چوبی (به عنوان مثال OSB ، تخته‌محکم و تخته سه‌لا) ساخته می‌شوند.
ASTM International
انجمن آمریکایی آزمایش و مواد (American Society for Testing and Materials)، یک سازمان علمی و فنی است که استانداردهای داوطلبانه مربوط به مشخصات مواد، محصولات، سیستم‌ها و خدمات را تهیه و منتشر می‌کند. این سازمان یکی از بزرگترین سازمان‌های توسعه استاندارد داوطلبانه در جهان است. یک منبع معتبر برای استانداردهای فنی مواد، محصولات، سیستم‌ها و خدمات.
این استانداردها شامل روش‌های آزمون برای تعیین یا تأیید خصوصیات هر موردی حتی انواع چوب به عنوان ترکیب شیمیایی، اندازه‌گیری عملکرد است. این استانداردها مواد تصفیه شده به عنوان فولاد و محصولات اساسی به عنوان ماشین‌آلات و تجهیزات ساخته شده را شامل می‌شوند. این مورد به عنوان یک آیین نامه چوب مستقل شناخته نمی‌شود، ولی در صورت درخواست و انجام بررسی‌های لازم و صدور گواهینامه، گواهینامه معتبر و شناخته‌شده‌ای خواهد بود.
مقررات چوب اتحادیه اروپا EUTR (EU Timber Regulation)
مقررات چوب اتحادیه اروپا، کاهش تدارکات غیرقانونی با اطمینان از عدم فروش هرگونه الوار یا محصولات چوبی غیرقانونی در اتحادیه اروپا است. این سیستم برای داشتن چوب با کیفیت از راه‌های قانونی است و با پیاده‌سازی آن عوامل موثر در قطع بی‌رویه و برداشت غیرقانونی چوب از جنگل‌های مورد نظر را کاهش خواهد داد. این به عنوان بخشی از برنامه اقدام FLEGT (Forest Law Enforcement, Governance and Trade) یا همان اجرای قانون جنگل ، حاکمیت و تجارت، اتحادیه اروپا ایجاد شده است. مقررات اتحادیه اروپا در مورد چوب از 3 مارس 2013 به اجرا درآمد. این مقررات در اروپا از قرار دادن چوب هایی غیرقانونی برداشت شده است در بازار و فروش محصولات حاصل از چوب غیرقانونی در بازار اتحادیه اروپا، ممانعت می‌کند. چوب “قانونی” به انواع چوب گفته می‌شود که مطابق با قوانین کشوری که در آن برداشت می‌شود، تولید شود.
218ISO/TC چوب
استاندارد سازی چوب‌های گرد، اره و فرآوری شده و مواد چوبی برای استفاده در همه زمینه‌ها، و همچنین بیان و شفاف‌سازی همه موارد از جمله اصطلاحات، مشخصات و روش‌های آزمایش و آن دسته از کاربردهای چوب که تحت پوشش 165ISO / TC “سازه های چوبی” هستند، مفید و موثر است.
کمیته ملی استاندارد چوب
این کمیته در کشور، زیر نظر سازمان ملی استاندارد ایران، اقدام به تدوین و آماده‌سازی آیین‌نامه‌ای در جهت کاربرد و قطع و استفاده از انواع چوب و الوار نموده‌است که به صورت سازمانی و ابلاغی به ادارات زیر مجموعه سازمان حفاظت از محیط زیست و یا جنگل‌بانی ارائه شده است.
کاربرد استانداردها
به طور کلی تنها عامل موثر در حفظ سلامت طبیعت و داشتن چوب با کیفیت با کمترین آلودگی زیست‌محیطی و بالاترین درصد بهره‌وری و ماندگاری، رعایت همین جزئیات ساده و مقدماتی استانداردهایی مانند استاندارد چوب است. در مقاله صفر تا صد ویلای چوبی توضیحاتی پیرامون ویلای چوبی ارائه نموده‌ایم که مطالعه آن را پیشنهاد می‌کنیم. در آخر استدعا داریم تا نظرات و تجربیات خود را در این باره با ما درمیان بگذارید. ما در بخش ارائه دیدگاه سایت آمیتیس همواره منتظر نظرات و تجربیات شما هستیم.
