مقاوم سازی سازه چوبی یکی از مسائلی است که پس از زلزله رودبار به آن توجه بیشتری شد. هم اکنون سازه چوبی مقاوم یکی از دغدغه‌های طراحان و سازندگان متعهد در این عرصه است. مقاومت ویلای چوبی نکته‌ای است که تا زمان وقوع بحران زلزله و یا سیل نمی‌توان عملکرد آن را مورد سنجش و یا نمایش قرار داد. به همین دلیل نکته‌ای است که کمتر به آن در زمینه فروش سازه های چوبی پرداخته می‌شود.
اما حقیقت این است که اگر سازه چوبی مورد نظر، مقاومت لازم را نداشته باشد، تمام هزینه‌های انجام شده وابسته به یک رویداد غیرمترقبه طبیعی مانند زلزله هستند، تا به طور کامل از بین بروند. به همین دلیل از چنان اهمیتی برخوردار است که به عنوان پیش‌فرض و یکی از بدیهیات در نظر گرفته می‌شود.
به همین دلیل هم چندان تأکیدی روی آن نمی‌شود. اما نکته مهم دقبقاً اینجا است. در مراجع حقوقی پرونده‌های بسیاری وجود دارد که حاکی از عدم مقاومت حداقلی ویلاهای فروخته شده است. به بیان ساده‌تر، عده‌ای با عنوان سازنده، اقدام به خرید زمین و ساخت ویلا در آن نموده و پس از پایان مراحل آماده‌سازی، آن را به فروش رسانده‌اند.
خریدار نیز به دلیل نداشتن تخصص در تشخیص و یا پنهان‌کاری ماهرانه سازنده، در زمان خرید متوجه این موضوع نشده و پس از مدتی که ساختمان ویلا به دلیل نداشتن ثبات و استاندارد سازهای فروریخته است، به مراجع قانونی شکایت برده‌است.
در این مقاله قصد داریم تا پیرامون موضوع مقاوم سازی سازه چوبی مواردی را بیان کنیم. گروه بین المللی آمیتیس ، با بیش از 16 سال تجربه در زمینه ساخت ویلاهای چوبی در داخل و خارج از کشور، تنها مجموعه‌ای در خاورمیانه است که بابت تمامی محصولات خود، بیمه تضمین کیفیت ارائه می‌نماید.
ضمناً گروه بین المللی آمیتیس سابقه ساخت بیش از 60هزار مترمربع در داخل و بیش از 80هزار مترمربع ویلای چوبی در خارج از کشور را دارد. تمامی محصولات آمیتیس دارای گواهینامه WCD ایالات متحده آمریکا و DIN آلمان هستند. در ادامه با آمیتیس همراه باشید.
مقاوم سازی سازه چوبی را چقدر می‌شناسید؟
همانطور که از نام این فرایند بر می‌آید، مربوط به ساختمان‌هایی است که یا به نحوه درستی ساخته نشده‌اند و یا از زمان ساخت آنها مدت زمان زیادی گذشته است. در هر دو حالت، به دلیل اینکه تخریب و نوسازی سازه مورد نظر امکان‌پذیر نیست، باید به مقاوم‌سازی روی آورد.
مقاوم‌سازی در حقیقت یک نوع تقویت سازه است. به عنوان مثال مقاومت ویلای چوبی در برابر تنش‌های سازهای، به مقاومت اتصالات و همچنین اجزای سازهای آن، یعنی تیرها و ستون‌ها، دارد. یعنی اینکه در زمان اعمال تنش، مانند زلزله، نشست زمین و یا سیل:
- اجزای سازهای مشکل فیزیکی (مانند شکستگی و یا پوسیدگی منجر به شکستگی) نداشته باشند و بتوانند تنش وارده را تحمل نموده و به واسطه اتصالات و دیگر اجزا، تنش مورد نظر را به فونداسیون منتقل نمایند.
- اتصالات بتوانند در زمان انتقال تنش به دیگر اجزا به درستی عمل نموده و دچار تخریب و یا شکستگی نشوند.
یک سازه چوبی مقاوم ، سازهای است که در برابر اعمال تنش‌ها بتواند ایمنی ساکنین را تأمین نماید. این ایمنی به معنی عدم آسیب دیدن نیست. بلکه به این معنی است که به ساکنین خود این فرصت را می‌دهد تا در امنیت کامل، به سرعت خود را به خارج از ساختمان برسانند.
ممکن است سازه چوبی مورد نظر پس از زلزله دیگر قابل استفاده نباشد. یعنی یا باید مجدد مقاوم‌سازی اساسی شود یا اینکه تخریب شده و مجدد نوسازی گردد. اما مهم این است که در زمان بحران، به طور کامل تخریب نشده و توانسته استقرار ثقلی خود را حفظ نماید. این معنی دقیق و کاملی از مقاومت ویلای چوبی است.
لازم به ذکر است که این مقاوم‌سازی، دارای روش‌های متفاوتی است که متناسب با شرایط سازه و یا نوع مصالح به کار رفته مورد استفاده قرار می‌گیرد. بهترین روش مقاوم سازی سازه چوبی بهره‌گیری از روش FRP است.
روش FRP چیست؟
FRP مخفف Fibre Reinforced Polymer است. به معنی پلیمر تقویت شده با الیاف (فیبر). به بیان ساده یعنی مناطقی که بحرانی هستند و احتمال آن می‌رود تا در زمان مورد نیاز امکان کارکرد سازهای ندارند، توسط مش‌های مخصوصی پوشانده شده و برای روکش از مواد مخصوصی استفاده می‌گردد. در اینجا لازم است به معرفی چند مفهوم بپردازیم:
مش چیست؟
در مباحث سازهای، مش به معنی یک شبکه از اجزای عمودی و افقی است. مانند اینکه شما تعدادی میله باریک را به صورت موازی در حالت عمودی قرار دهید. بعد روی آنها مجدد از همان نوع میله به صورت موازی در راستای افقی قرار دهید و بعد محل تقاطع میله‌ها را به یکدیگر متصل نمایید. این شبکه تشکیل شده را یک مش می‌گویند. این مش‌ها می‌توانند از هر جنسی باشند. زیرا در شرایط مختلف، کاربردهای گوناگونی دارند.
عضو سازهای چیست؟
به اجزایی که در ساختار اسکلتی سازه قرار دارند و در زمان اعمال تنش به سازه، تحت تأثیر قرار می‌گیرند، عضو سازهای می‌گویند. این اعضا یا به صورت عمودی (ستون‌ها) و یا به صورت افقی (تیرها) هستند. اگر عضوی به صورت مورب اجرا شود، در تحلیل سازه، از تصویر آن در راستای عمودی و افقی، متناسب با سینوس زاویه آن با سطح مورد نظر محاسبه، استفاده می‌شود.
در روش FRP این مش از جنس نوع خاصی از پلاستیک بوده و با الیاف ویژه‌ای تقویت شده است. این الیاف به طور رشته‌های بسیار باریک در این مش تنیده شده‌اند. این الیاف مقاومت بسیار بالایی در مقابل کشش دارند. به همین دلیل نیز در دو جهت (عمودی و افقی) قرار داده می‌شوند. زیرا به طور کلی عضو یا تحت کشش است یا تحت فشار.
به عنوان مثال اگر عضو سازهای در راستای افقی تحت کشش باشد، الیاف در راستای افقی مقاومت می‌نمایند. اگر در راستای عمودی تحت کشش باشد، الیاف در راستای عمودی مقاومت می‌کنند. اما اگر عضو سازهای مورد نظر تحت فشار قرار بگیرد، خود عضو درگیر شده و مقاومت می‌نماید. به طور آماری، تخریب بر اثر فشار درصد کمتری را نسبت به تخریب بر اثر کشش، به خود اختصاص می‌دهد.
به طور کلی در مقاوم سازی سازه چوبی یا همان تقویت اجزای سازهای چوبی (الوارها) با استفاده از میله‌ها یا صفحات پلیمر تقویت شده با الیاف (FRP) به عنوان یک روش موثر در افزایش مقاومت و سختی اعضا به طور گسترده‌ای پذیرفته شده است.
در سرتاسر اروپا، این فناوری نه تنها در سازه‌های جدید، بلکه در به روزرسانی و تعمیر سازه‌های موجود نیز مورد استفاده قرار گرفته است. به عبارتی پانل‌های تقویت شده با فایبرگلاس یا FRP، پانل‌های پلاستیکی نازک و انعطاف‌پذیر ساخته شده از رزین پلی استر قوی و تقویت شده با فایبرگلاس هستند. آنها روی دیوارها و سقف‌ها استفاده می‌شوند و می‌توانند مستقیماً روی دیوارهای خشک، چوب، بلوک بتونی و بسیاری از سطوح جامد دیگر نصب شوند.
آیا FRP در برابر آب مقاوم است؟
پانل‌های مقاوم در برابر آب، FRP یا فایبرگلاس در برابر کپک و قارچ مقاومت می‌کنند و در اتاق‌های لباسشویی و حمام بسیار عالی عمل می‌کنند. تمیز کردن هر اتاق با نصب پانل‌های FRP به راحتی انجام می‌شود ولی رنگ‌آمیزی آن سخت است.
آیا می‌توان FRP را رنگ کرد؟
از آنجا که آنها رنگ داخلی دارند و برای کاهش آسیب سطح تقویت می‌شوند، پلاستیک فایبرگلاس تقویت شده (FRP) واقعاً برای رنگ‌آمیزی طراحی نشده است. این امر به ویژه درست است زیرا سطح برای چسبیدن به رنگ طراحی نشده است. با این وجود، اگر از ابتدا آماده‌سازی‌های لازم را به درستی انجام دهید، ممکن است تمام سطوح FRP رنگ‌آمیزی شود.
همانور که گفته شد سازه چوبی مقاوم ، شرایطی دارد که باید آن را ایجاد کرد. در صورتی که متوجه شدیم بر فرض مقاومت ویلای چوبی ما به قدر مناسب نیست، می‌توانیم به راحتی با مشورت گرفتن از مهندسین دارای صلاحیت و تجربه، نسبت به استفاده از روش FRP اقدام نماییم.
در نظر داشته باشید که یک عیب مواد FRP هزینه نسبتاً بالای آنها در مقایسه با چوب یا فولاد کم‌کربن رنگ نشده است. از دیگر معایب آن می‌توان به دیگر مواردی اشاره کرد، به عنوان مثال به تیغه‌های اره و مته‌های متفاوتی نسبت به آن‌هایی که برای چوب یا فولاد استفاده می‌شوند نیازمند است. این مسدله باعث می‌شود تا برای استفاده از آن حتماً نیازمند فرد متخصص و تکنیسین مخصوص این کار باشیم.
برای جمع‌بندی به این نتیجه می‌رسیم که داشتن سازه چوبی مقاوم هزینه‌بردار است و به سادگی قابل دسترسی نیست. اما شدنی است و در بسیاری از نقاط دنیا به اجرا درآمده است.
همانطور که پیش از این نیز بیان کردیم روش‌های متفاوتی برای مقاوم سازی سازه چوبی وجود دارد. در این مقاله فارغ از میزان هزینه، به میزان کارایی و کارکرد روش مقاوم‌سازی توجه شده است. روش معرفی شده، در سازه‌های بتنی بسیار پرکاربرد است. لازم به ذکر است که نوع پلیمر مورد استفاده در سازه‌های بتنی متفاوت از سازه‌های چوبی است.
در پایان لطفاً دیدگاه‌ها و نظرات خود را پیرامون استفاده از سازه‌های چوبی و تجربیات خود درباره موضوع مقاوم سازی سازه چوبی را با ما و دیگر مخاطبان آمیتیس به اشتراک بگذارید.
