اسکلت خانه چوبی یک اسکلت اولیه است که با توجه به شرایط آب‌وهوایی و جغرافیایی ساخته می‌شود. اسکلت چوبی ساختمان یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های ساختمانی برای ساخت خانه‌های چوبی استاندارد است. اسکلت ویلای چوبی اغلب در مناطق معتدل جغرافیایی مانند شمال و شرق آمریکای شمالی، آمریکای جنوبی و اروپا نصب می‌شوند. این امر به‌دلیل فراوانی درخت در منطقه و در نتیجه در دسترس بودن چوب برای ساخت‌وساز است. در این مناطق بیشتر به‌دلیل قیمت پایین چوب، سبک شدن سازه، افزایش سرعت اجرای کار و سازگاری چوب با محیط مرطوب از اسکلت چوبی برای ساخت منازل خود استفاده می‌کنند. در کشور ما نیز در شمال کشور که جنگل‌های انبوهی دارد و آب‌وهوا مرطوب است، درگذشته اغلب سازه‌ها با استفاده از چوب جنگل‌های شمال ساخته می‌شدند؛ اما امروزه به‌دلیل استفاده بی‌رویه از چوب برای دیگر مصارف، کمتر در ساخت خانه‌های چوبی به‌کار می‌رود.
در کشورهای اروپایی و آمریکایی اغلب برای ساخت موارد زیر از اسکلت چوبی استفاده می‌کنند:
- اسطبل‌ها
- ساختمان‌های تجاری کم‌ارتفاع و ساختمان‌های اقتصادی
- گاراژ کامیون‌ها
- ساختمان‌های موجود در زمین‌های کشاورزی
- محل نگهداری قایق‌ها
- ساختمان‌های تفریحی
سیستم ساختمان‌های اسکلت چوبی
در گذشته، تولید و گسترش صفحات پوشش چوبی و ترکیب آن با سیستم سازه‌های خرپا، منجر به پیدایش نسل جدیدی از ساختمان‌های اسکلت چوبی شد. در ساخت اسکلت چوبی نیروهای محوری در اِلمان‌های دیوار، سقف و کف طبقات از طریق مقاطع اَلوار چوبی تحمل می‌شود. از سوی دیگر، صفحات پوشش چوبی با مقاومت برشی علاوه بر سختی اجزای ساختمانی، سختی تمام سازه را فراهم می‌کنند. در اسکلت سازه‌های چوبی می‌توان هرکدام از اجزای سازه را به‌سادگی در پیکربندی آن جابه‌جا کرد. فضای میان چوب‌ها را می‌توان با استفاده از مواد عایق پر کرد. بدین ترتیب سیستم اعضای باربر سازه دارای عایق حرارتی و صوتی می‌شوند. فاصله بین ستون‌ها و تیرهای ساختمان چوبی به ابعاد صفحات پوششی چوبی بستگی دارد. بهتر شدن کیفیت مواد سهم مهمی در بهبود ساختمان‌های چوبی دارد.
به‌طورکلی نمی‌توان عمر دقیق چوب را تعیین کرد، چراکه عمر چوب به عوامل بسیاری از جمله جنس چوب، وزن مخصوص چوب و به‌ویژه مکانی که چوب مصرف می‌شود، بستگی دارد. اگر چوب در شرایط ثابت از لحاظ آب‌وهوایی و رطوبت قرار بگیرد، می‌تواند چند صدسال عمر کند. این سازه‌ها سبک، مقاوم، شکل‌پذیر و دارای خاصیت الاستیسیته (ارتجاعی) مناسبی هستند. عملکرد خوب سیستم چوبی محدود به ساختمان‌های دوطبقه نمی‌شود، لذا با درنظرگرفتن طرح و اجرای مناسب می‌توان تا چندطبقه ساختمان را بنا کرد.
مراحل ساخت اسکلت خانه چوبی
مراحل ساخت خانه چوبی به صورت زیر است:
- پیش‌بینی اتصالات مناسب و اجرای فونداسیون بتن‌آرمه
- پس از اجرای بستر اولیه، تیرها بر روی شالوده در مکان مناسب متصل می‌شوند.
- در این مرحله دیوارها به تیرهای موجود در بستر متصل می‌شوند. (دیوارها از تیر پایینی، ستون‌ها، تیر بالایی و صفحات پوششی ایجاد شده‌اند).
- پس از طی این مراحل، اِلمان‌های سقفی و علاوه‌براین یک‌به‌یک تیرها جایگذاری می‌شوند و پس از این صفحات پوششی طبقه صلب ایجاد می‌شود.
- پس از تکمیل سقف، عملیات اتمام تأسیسات و برق ساختمان صورت می‌گیرد.
اسکلت‌های چوبی از چه موادی تشکیل شده‌اند؟
اسکلت‌های چوبی از موارد زیر تشکیل شده‌اند:
- تیرهای عمارتی افقی برای پشتیبانی از کف ساختمان
- تیرهای ستونی عمودی
- تیرهای عرضی طاق برای شکل‌دهی سقف
- ورق‌های پوشاننده برای اتصال تیرهای ستونی
- روکش‌های جانبی که دیوارها را می‌پوشاند.
مزایای استفاده از اسکلت چوبی
اسکلت ویلای چوبی دارای وزن کمی است و به‌سادگی می‌توان آن را جابه‌جا کرد. این اسکلت توانایی عایق‌بندی و کاهش انرژی‌های مصرفی را دارد. در اسکلت‌های چوبی مطابق با شرایط و ویژگیهایی که دارند می‌توان از نماهای مختلف برای ساختمان استفاده کرد. اسکلت چوبی مقاومت و استحکام چشم‌گیری در مقابل زلزله دارد و همچنین با آب‌وهوای مرطوب سازگاری دارند و نسبت به دیگر اسکلت‌های ساختمان مقرون‌به‌صرفه هستند.
مقاومت خانه‌های چوبی در برابر آتش‌سوزی و موریانه
باتوجه‌به تحقیقات انجام‌شده، سازه‌های چوبی نسبت به دیگر سازه‌ها در مقابل آتش‌سوزی مقاومت بیشتری دارند؛ چراکه مقاومت چوب بعد از بالارفتن حرارت نسبت به فولاد و بتن کاهش می‌یابد، به عبارتی، سازه‌های چوبی در آتش‌سوزی در مقایسه با سازه‌های فولادی و بتنی مدت‌زمان بیشتری ثابت می‌مانند. فولاد در برابر حرارت زیاد آتش‌سوزی مقاومت خود را از دست‌داده و ذوب شده و بتن نیز به‌شدت ترک‌خورده و خرد می‌شود؛ درحالی‌که چوب به‌آرامی سوخته و برای مدت بسیاری مقاومت خود را حفظ می‌کند زیرا زغال ایجادشده در سطح چوب از نفوذ سریع آتش و حرارت به داخل آن جلوگیری می‌کند و بدین ترتیب زمان بسیار مناسبی برای خاموش‌کردن آتش و نجات ساختمان و ساکنین به‌وجود می‌آورد.
مقاومت ساختمان‌هایی با سیستم چوبی را در برابر آتش‌سوزی می‌توان از طریق ورق‌های گچی که تمام سطح داخلی ساختمان را در برمی‌گیرد، حداقل یک ساعت افزایش داد. سازه‌های چوبی با اشباع عمقی چوب مورداستفاده در برابر نفوذ موریانه ایمن می‌شوند؛ البته از مواد شیمیایی نیز برای مقابله با موریانه در دیواره‌ها استفاده می‌گردد. برای افزایش مقاومت خانه چوبی در مقابل موریانه از روش‌های مکانیکی مانند کیپ‌بندی با مواد پلاستیکی نیز استفاده می‌شود.
صفر تا صد مراحل اجرای خانه‌های چوبی
| اجرای فونداسیون | نصب تیرهای فرعی |
| نصب ستون‌ها | پوشش سقف و دیواره‌ها |
| نصب تیرهای اصلی | پوشش سقف بام |
اجرای فونداسیون در خانه‌های چوبی
پیش از اجرای فونداسیون، اسکلت‌های چوبی نیاز به بَستری دارند تا از نشست آن جلوگیری شود. اقدامات لازم جهت اجرای فونداسیون با توجه به نقشه‌های محاسباتی صورت می‌گیرد. توجه داشته باشید که در اسکلت‌های چوبی به‌دلیل وزن کم، در صورت وجود خاک با مقاومت فشاری مناسب، به‌جای فونداسیون‌های گسترده و یا نواری می‌توان از قطعات بتنی پیش‌ساخته استفاده کرد. بعد از اجرای فونداسیون، نیاز به ساخت کلاف‌های چوبی و متصل کردن آن از طریق انکر بولت‌های خاص است. سایز این کلاف‌ها براساس تعداد طبقات و وزن ساختمان از طریق مهندس محاسبه و تعیین می‌شود. در مرحله بعد، کلاف اصلی از طریق قطعات چوبی با ضخامت پایین‌تر به یکدیگر متصل شده و بستر لازم برای برپایی ستون‌ها را ایجاد می‌کند.
نصب ستون‌ها در اجرای خانه‌های چوبی
بعد از اینکه کار کلاف زیر کار و تعیین مکان دقیق ستون‌ها به اتمام رسید الوارهای ستون از طریق اتصالات مناسب و پیچهای بلند به کلاف پایه متصل می‌شود. این نکته را در نظر داشته باشید که اتصال ستون‌ها حداقل باید به دو الوار از الوارهای کلاف پایه انجام گیرد. توصیه می‌شود پایه ستون‌ها روی بستر مقاوم قرار گیرد تا از انتقال بارهای عمودی به کلاف تا حدودی کم شود.
نکات مهمی که باید در اجرای خانه‌های چوبی بدانید:
نکات مهم برای اجرای اسکلت چوبی ساختمان شامل موارد زیر است:
- در ابتدا باید برای ساخت و سفارش سازه‌های چوبی هزینه را برآورد کنید.
- پس از تعیین بودجه موردنظر، برای تعیین متراژ خانه اقدام کنید.
- اگر قصد ساخت کلبه یا خانه دوطبقه دارید نیازی به افزایش قیمت بر اساس خانه نخواهید داشت و تنها کافی است متراژ طبقه دوم را نیز به بنای خانه اضافه نمایید. روش ساخت خانه چوبی دوطبقه یا سه طبقه به همین صورت محاسبه می‌شود.
خصوصیات ساختمان با اسکلت چوبی
خصوصیات اسکلت خانه چوبی شامل موارد زیر هستند:
- اسکلت این ساختمان‌ها سبک است و به همین دلیل حمل‌ونقل آن‌ها آسان و ساختمان به‌سرعت تکمیل می‌شود.
- اسکلت چوبی به‌سادگی با شرایط ژئومتری زمین یکسان بوده و انواع نمای ساختمانی در آن قابل‌اجرا است.
- خانه‌های چوبی قابلیت عایق‌بندی و کاهش محسوس مصرف انرژی را دارند.
- ساختمان‌های چوبی در مقابل وقوع زلزله محکم هستند.
- قابلیت هماهنگی با انواع شرایط آب‌وهوایی مخصوصاً هوای سرد را دارند.
- با این حال ساختمان‌های دارای اسکلت چوبی در مقابل آتش‌سوزی، بادهای شدید و طوفان مقاوم نیستند. به‌علاوه با هدف مقاوم کردن سازه‌های چوبی در برابر موریانه باید از مواد شیمیایی استفاده شود.
ساختمان‌هایی با اسکلت سبک چوبی
سیستم ساختمان‌های سبک چوبی استاندارد یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های ساختمانی است که تمام اصول فیزیک ساختمان در آن رعایت می‌شود. این اصول فیزیک ساختمان شامل عایق‌کاری حرارتی، رطوبتی، صدا و هوابندی است؛ بنابراین یکی از کامل‌ترین و در عین حال آسیب‌پذیرترین سیستم‌های ساختمانی است که در صورت اجرای نادرست می‌تواند خسارات مالی بسیاری به‌همراه داشته باشد. نکات مهم در این سیستم، محافظت سازه چوبی در مقابل عوامل مخرب محیطی از جمله تغییرات شدید دما و رطوبت، قرار گرفتن در معرض قارچ‌ها، حشراتی که از چوب تغذیه می‌کنند، میکروارگانیزم‌ها و حرارت زیاد است. از سمتی دیگر آتش‌سوزی، به‌ویژه بعد از وقوع زلزله و انتشار آن در مناطق با تراکم زیاد، خطری جدیدی برای ساختمان‌های چوبی محسوب می‌شود. باید توجه داشته باشید که روش محاسبات بارهای وارده و طراحی این سیستم ساختمانی با سیستم‌های رایج دیگر متفاوت است.
سیستم ساختمان‌های سبک اسکلت چوبی برای اجرای ساختمان‌های کوتاه‌مرتبه و میان‌مرتبه، شش طبقه و کمتر، کاربرد بسیاری داشته است. خطر آتش‌سوزی اغلب از هر چیز دیگری در محدودیت‌های طبقات خانه‌های چوبی تعیینکنندهتر بوده است. بدیهی است کمبود دانش در رابطه با این ساختمان‌ها در هنگام زمین‌لرزه نقشی تعیین‌کننده در تخصیص ارتفاع مجاز به آن‌ها داشته است. ممانعت از افزایش تراکم جمعیت جهت کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و نقصان مشکلات اجتماعی از دیگر عوامل محدودیت طبقات ساختمان‌های مسکونی در کشورهای پیشرفته صنعتی بوده است.
امروزه با مطرح شدن فناوری‌های جدید از جمله خاموشکنندههای خودکار آتش‌سوزی، ایجاد سلولهای آتش، اشباع چوب‌های بدون محافظ با مواد کندسوزکننده و پیش‌بینی روش‌های فرار در زمان آتش‌سوزی و گسترش تحقیقات در رابطه با رفتار لرزه‌ای سازه‌های دارای قاب سبک چوبی، زمینه مناسبی برای افزایش تعداد طبقات و ارتفاع خانه‌های چوبی ایجاد شده است.
در این مقاله سعی کردیم شما را با اسکلت خانه چوبی و مزایای استفاده از آن آشنا کنیم. همچنین مراحل ساخت اسکلت چوبی و مواد تشکیل‌دهنده و نکات مهم در زمان اجرای خانه‌های چوبی را برای شما بیان کردیم.
شما برای ثبت نظرات خود و ارتباط با ما میتوانید از طریق راه ارتباطی زیر در تماس باشید.
