تخته چند لایه چیست؟ آیا مقاومت چوب چند لایه در برابر آب زیاد است و می‌توان آن را ضد آب دانست؟ یکی از انواع چوب‌هایی که در ساخت بناهای گوناگون چوبی، طراحی داخلی و خارجی و سازه‌هایی که در مجاورت آب هستند کاربرد دارد. حال ممکن است که این سؤال مطرح شود که چگونه می‌توان از این چوب‌ها در محیط‌ها و مناطق بسیار مرطوب استفاده کرد. پیشنهاد می‌کنیم قبل از مطالعه این مقاله برای آشنایی بیشتر با انواع چوب‌ها مطلب انواع چوب و ویژگی‌های چوب‌های گوناگون – بخش اول را مطالعه کنید. در این مقاله قصد داریم در خصوص تخته چند لایه و میزان مقاومت چوب چند لایه در برابر آب مطالبی را با هم مرور کنیم. با گروه بین‌المللی آمیتیس همراه باشید.
تخته چند لایه چیست؟
تخته چند لایه در حقیقت مونتاژی از قطعات چوب ونیر است که با استفاده از چسب‌های مخصوص به یکدیگر چسبانده می‌شوند تا در نهایت محصولی مسطح، مقاوم و ضد آب را ایجاد کنند. ضخامت این نوع چوب‌ها متفاوت است و می‌توان با اندازه‌های متفاوتی در بازار آن‌ها را خریداری کرد. این گونه تخته‌ها در برابر رطوبت بسیار مقاوم هستند و رطوبت باعث نمی‌شود که تاب بردارند، ترک بخورند و یا باد کنند. باوری غلط وجود دارد که بر اساس آن گفته می‌شود که تخته چند لایه به طور کامل ضد آب است. نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که برخی از چوب‌های چند لایه در اثر رطوبت و نفوذ آب تغییر رنگ می‌دهند و ممکن است که کیفیت و استحکام خود را از دست بدهند. دلیل این امر هم کیفیت چسب به کار رفته در آن است. مهم‌ترین و مؤثرترین عامل تأثیرگذار در مقاومت چوب چند لایه در برابر آب، چسبی است که در آن برای چسباندن قطعات مختلف چوب به یکدیگر از آن استفاده شده است. همچنین مقاومت چوب چند لایه و سایر چوب‌ها را می‌توان با رنگ کردن، جلا دادن، استفاده از تکنولوژی‌های نوین و رنگ‌های نانو، ورق‌های لمینت یا صفحات ونیز افزایش داد. استفاده از این موارد باعث می‌شود که مقاومت چوب در برابر آب آن‌قدر بالا رود که برخی از آن‌ها ضد آب شوند. کیفیت تخته‌های مونتاژ شده با استفاده از برخی چسب‌ها و روکش‌ها، آن‌قدر بالا است که می‌توان از آن‌ها برای ساخت سازه‌های دریایی نیز استفاده کرد.
انواع تخته‌های چند لایه
چوب‌ها و تخته‌های چند لایه را بر اساس فرایند تولید و چسب به کار رفته در آن‌ها طبقه‌بندی می‌کنند. همچنین از دیگر عوامل تأثیرگذار در این طبقه‌بندی میزان مقاومت چوب در برابر آب و رطوبت است. شاید بتوان گفت که مهم‌ترین دلیل این طبقه‌بندی، تفاوت کاربرد و مقاومت آن‌ها است. به خاطر داشته باشید که برخی از بهترین تخته‌های چند لایه ضد آب هستند و برخی مقاومت بسیار بالایی در برابر رطوبت دارند. چوب‌های چند لایه را به دسته‌های زیر تقسیم می‌کنند:
۱- چوب چند لایه MR
چوب چند لایه MR در برابر رطوبت و آب بسیار مقاوم است. به همین دلیل این چوب در شرایط مرطوب، نم‌دار و اصطلاحاً شرجی مقاومت و دوام بسیار خوبی دارد. این نوع چوب را نمی‌توان ضد آب دانست اما به دلیل مقاومت بسیار بالای آن در برابر رطوبت از آن در ساخت لوازم و دکوراسیون داخلی خانه استفاده می‌شود. باید بدانید که معمولاً از فرمالدئید اوره به عنوان رزین یا چسب در ساخت این گونه چوب‌ها استفاده می‌شود.
۲- چوب چند لایه BWR
تخته چند لایه BWR در برابر آب و حتی آب جوش مقاوم است. به دلیل مقاومت بیشتر آن نسبت به چوب‌های MR از این چوب در ساخت قسمت‌های خارجی سازه‌های چوبی استفاده می‌شود. البته باید توجه داشت که به دلیل مقاومت بیشتر و کیفیت بالاتر این چوب نسبت به MR قیمت آن نیز بالاتر است. یکی از مصارف این چوب در ساخت کابینت‌های آشپزخانه است. برخی از کابینت‌های آشپزخانه، مخصوصاً آن دسته از کابینت‌هایی که اطراف سینک ظرف‌شویی قرار دارند، به صورت مداوم در معرض رطوبت و آب قرار دارند، متخصصین پیشنهاد می‌کنند که از این نوع چوب برای ساختن آن‌ها استفاده شود. یکی دیگر از مصارف این چوب، ساخت مبلمان است. با توجه به این که مبلمان چوبی ممکن است به دلایل متفاوت مانند ریختن نوشیدنی‌ها خیس شوند، بهتر است از این نوع چوب در ساخت آن‌ها استفاده شود تا عمر آن‌ها افزایش یابد.
رزین مورد استفاده در چوب چند لایه BWR، فرمالدئید فنول است. این رزید فنولی خاصیت مقاومت بسیار خوبی را در تخته ایجاد می‌کند.
۳- چوب چند لایه BWP
تخته چند لایه BWP را می‌توان تخته‌ای کاملاً ضد آب دانست که از آن برای مصارفی که مستقیماً و به طور مداوم با آب در تماس هستند استفاده می‌شود. این تخته‌ها به دلیل نوع ساخت کاملاً غیر قابل نفوذ هستند و میزان مقاوم چوب آن‌ها در برابر آب بسیار بالا است. از این تخته‌ها برای ساخت و سازهای دریایی، طراحی‌های خارجی و به طور خلاصه مواردی که مستقیماً با آب در تماس هستند استفاده می‌شود. در ساخت تخته‌های BWP از رزین‌های متفاوتی استفاده می‌شود که همین امر باعث می‌شود تا این تخته‌ها انواع متفاوتی داشته باشند.
ابعاد تخته‌های چند لایه
همان‌طور که گفتیم تخته‌های چند لایه با ابعاد متفاوتی در بازار عرضه می‌شود. این ابعاد را در جدول زیر مشاهده می‌کنید. (هر فیت معادل ۳۰٫۴ سانتی‌متر است)
| 1 | طول ضخامت | ۸ فیت | ۷ فیت | ۶ فیت | ||
| 2 | عرض صفحات | ۴ فیت | ۳ فیت | |||
| 3 | ضخامت صفحات | ۱۹ میلی‌متر | ۱۶ میلی‌متر | ۱۲ میلی‌متر | ۸ میلی‌متر | ۶ میلی‌متر |
به خاطر داشته باشید که برای جلوگیری از انبساط، باد کردن، تاب برداشتن و مشکلاتی که از رطوبت زیاد به وجود می‌آید می‌توان تخته‌ها را با روکش لمینت در برابر رطوبت مقاوم‌تر کرد.جدول اندازه‌های صفحات تخته‌های چند لایه
از دیگر نکاتی که باید به آن توجه کرد این است که تخته چند لایه که با استفاده از چسب‌ها و رزین‌های گوناگون ضد آب شده است، از نفوذ فساد میکرو بیولوژیک جلوگیری می‌کند.
تست تخته چند لایه
تست مخصوصی به نام ASTM D7433-13 وجود دارد که یکی از تست‌های استاندارد و بین‌المللی براس سنجش میزان جذب آب توسط پنل‌های چوبی است. با استفاده از این تست میزان جذب آب، مقاومت چوب در برابر آب و خواص دیگری که به آب و رطوبت مربوط است را اندازه‌گیری می‌کنند. از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که می‌تواند در نتیجه این تست تأثیر بگذارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نوع رزین
- ضخامت پنل چوبی
- تخلخل
- عوامل نفوذپذیری
از این تست برای سنجش تخته‌های چند لایه، تخته‌های فشرده، تخته‌های ساخته شده از فیبر با تراکم متوسط استفاده می‌شود. یکی از مواردی که در این تست بررسی می‌شود میزان جذب آب از طریق سطح در زمان مشخص است و همچنین میزان جذب آب در هنگام قرار گرفتن در معرض آب راکد را نیز بررسی می‌کنند.
راه‌هایی ساده برای افزایش مقاومت چوب چند لایه
درست است که برخی چوب‌های چند لایه مانند BWP به طور کامل ضد آب هستند اما می‌توان با انجام اقداماتی ساده، تخته چند لایه را به تخته‌ای تقریباً ضد آب تبدیل کرد و یا به عبارت بهتر میزان مقاومت چوب در برابر آب و رطوبت را بالا برد. در ابتدا باید چوب را با استفاده از رنگ ضد آب مخصوص رنگ کرد. این رنگ زدن می‌تواند از طریق اسپری یا رنگ‌آمیزی اعمال شود. البته در هنگام رنگ‌آمیزی باید توجه داشته باشید که هر شش جهت تخته چند لایه به خوبی رنگ شود. استفاده از روغن عایق، بتونه، درزگیر اپوکسی و لاتکس مایع در این مرحله می‌تواند میزان مقاومت چوب چند لایه در برابر آب را افزایش دهد.
باید توجه کنید که هر چه میزان قرار گرفتن تخته در برابر رطوبت بیشتر است باید در هنگام رنگ‌آمیزی آن توجه بیشتری به خرج داد و همچنین چوب‌هایی که در معرض بیشترین رطوبت هستند، مانند کابینت‌های آشپزخانه را دو بار رنگ کرد. برای دوام بیشتر و عدم مواجهه با مشکلاتی که رطوبت در چوب ایجاد می‌کند باید این رنگ‌آمیزی هر سال انجام شود.
شرکت بین‌المللی آمیتیس سازنده اولین شهرک تمام چوبی خاورمیانه در کلاچای با افتخار اعلام می‌کند که در ساخت این ویلاهای رویایی چوبی از چوب‌های مقاوم در برابر آب استفاده کرده است. مقاومت این چوب‌ها در برابر رطوبت و نفوذ آب مورد تست‌ها و ارزیابی‌های دقیق قرار گرفته‌اند و توانسته‌ایم ویلاهایی با بالاترین کیفیت ممکن را بسازیم.
در صورتی که مطالعه این مطلب برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم مطلب سیستم گرمایش و سرمایش ساختمان چوبی نوین نیازمند توجه به چه نکاتی است؟ را مطالعه کنید.
