الوار گلولام را می‌توان هدیه علم به صنعت سازه های چوبی دانست. الوار چوبی گلولام یک محصول صنعتی است که از باریکه‌های چوب تشکیل می‌شود. در کارخانه‌های ساخت این نوع الوار، لایه‌های نازک چوب را با چسب‌هایی قوی و مخصوص تحت شرایط دمایی خاص و فشار زیاد به هم می‌چسبانند تا الواری با سطح مقطع بزرگ‌تر و مقاومت بسیار مناسب تولید شود. وجود این الوارها باعث شده تا نیاز به قطع درختان بسیار کهن‌سال برای استفاده از چوب و الوار چوبی آن‌ها کاهش چشم‌گیری پیدا کند و همچنین مقاومت بسیار بالای الوار گلولام باعث شده تا سازه‌های چوبی مقاوم‌تری ساخته شود. با استفاده از این الوار بوده که برج ۱۸ طبقه تمام چوبی در نروژ ساخته شده است. ساخته شدن این برج بلند تمام چوبی نشان از تأثیر بسیار مناسب وجود الوارهای گلولام بر صنعت ویلاها، خانه‌ها و بناهای چوبی است. در این مطلب قصد داریم در خصوص نحوه تولید، مزایا و ویژگی‌های گلولام مطالبی را با هم مرور کنیم. با گروه بین‌المللی آمیتیس همراه باشید.
گلولام چیست؟
گلولام (Glulam) در حقیقت کوتاه شده عبارت تیرچه چسبی لمینتی یا Glued Laminated Timbe است. این الوارها که از تکه‌های چوب ساخته می‌شوند، می‌تواند اندازه‌های متفاوتی داشته باشد و حتی در ابعاد بسیار بزرگ تولید شوند. اولین کشوری که به تکنولوژی ساخت این نوع الوارها دست پیدا کرد، آلمان بود. آلمانی‌ها ۵۰ سال قبل از رایج شدن این تکنولوژی در سایر نقاط جهان و از سال ۱۹۰۰ میلادی از آن استفاده می‌کردند و از الوار چوبی گلولام در بسیاری از سازه‌ها و بناها استفاده می‌کردند. شاید فکر کنید که گلولام فقط به درد ستون و یا طاق چوبی می‌خورد در حالی که این چنین نیست. از این الوار در دکوراسیون و ساخت قسمت‌های دیگر ساختمان نیز می‌توان استفاده کرد.
نحوه تولید الوار گلولام
همان‌طور که گفتیم الوار گلولام نوعی الوار چوبی صنعتی است که از باریکه‌های چوب برای ساخت آن استفاده می‌کنند. باریکه‌های چوب را در دستگاه خاصی قرار می‌دهند تا به صورت یکنواخت تراش بخورند. پس از این مرحله چوب‌های به دست آمده را تحت بررسی قرار می‌دهند تا قطعات معیوب را جدا کنند. پس از آن چوب‌های سالم و مناسب را فارغ از طول و اندازه آن‌ها را وارد دستگاه برش می‌کنند تا دو سمت انتهایی آن‌ها را به صورت دندانه‌دار تراش دهد. این سرهای دندانه‌دار شده را در هم قرار می‌دهند و با استفاده از چسب به یکدیگر می‌چسبانند و با پرس محکم می‌کنند. این چسباندن را تا جایی ادامه می‌دهند که طول قطعات به ۵ متر و یا بیشتر برسد. در این مرحله چوب را وارد دستگاه دیگری می‌کنند تا آن‌ها را به اندازه‌های مشخص برش داده شوند. مرحله بعدی چسباندن قطعات برش داده شده به یکدیگر است. در این مرحله می‌توان به قطعات شکل داد. برخی مواقع به الوارهای چوبی با قوس‌های بزرگ نیاز است تا بتوان سازه های چوبی مانند پل‌ها را ساخت. در این مرحله می‌توان به چوب اندکی شکل داد و قوس‌های لازم را در آن ایجاد کرد. پس از این‌که الوار چوبی موردنظر ساخته شد آن را در دستگاه پرس خاصی می‌گذارند و اجازه می‌دهند به مدت هشت ساعت در دمای مناسب و تحت‌فشار قرار داشته باشد تا استحکام مناسبی در آن ایجاد شود و شکل موردنظر را بگیرد. زمانی که این مرحله به پایان برسد، تنها نیاز است برش و تراش نهایی بر روی آن انجام شود و پس از آن می‌توان از این الوارها در مکان‌های موردنظر مانند ستون سازه های چوبی و یا پل‌ها استفاده کرد.
ساخت این نوع الوارها شاید در ابتدا کار چندان سختی به نظر نرسد اما با توجه به استانداردهای متفاوتی که برای آن تعریف شده و وجود دارد باید به موارد بسیار زیادی توجه داشت. از مهم‌ترین مواردی که باید در هنگام ساخت این قطعات چوبی به آن‌ها توجه داشت جنس، نوع و کیفیت قطعات چوبی مورد استفاده، میزان رطوبت موجود در بافت چوب، دما و رطوبت محیط کارگاه، نوع و کیفیت چسب، نوع دستگاه‌های برش، تراش و دندانه ساز و همچنین قدرت و توان دستگاه پرس است. تنها با توجه به این موارد است که می‌توان الوار گلولام با کیفیت مناسب تولید کرد.
مزایای الوار چوبی گلولام
زمانی که بحث مزایای قطعات و سازه های چوبی پیش می‌آید بهتر است ابتدا در خصوص مزایای سازه های چوبی اطلاعاتی کسب کنید، به همین دلیل پیشنهاد می‌کنیم مطلب مزایای سازه چوبی ؛ چند واقعیت جالب در مورد سازه های چوبی را مطالعه کنید. مزایای فراوان زیست‌محیطی و صنعتی الوار گلولام باعث شده تا ساخت آن موردتوجه کارگاه‌های بسیاری قرار گیرد. همچنین با توجه به مصرف روز افزون چوب و نیاز به استحکام بیشتر برای ساخت سازه های چوبی بلندتر باید از الوارهای مقاوم‌تری مانند الوار چندلایه گلولام استفاده کرد. اگر بخواهیم در خصوص مزایای این الوار صحبت کنیم باید مزایا و ویژگی‌های آن را به دو بخش زیست‌محیطی و صنعتی تقسیم کنیم که در ادامه در خصوص هر کدام از این بخش‌ها نکاتی را بیان کرده‌ایم.
۱- مزایای زیست‌محیطی
همان‌طور که گفتیم الوار گلولام ، الواری چندلایه است که از چوب درختان متفاوت ساخته می‌شود. به همین دلیل می‌توان گفت که سازگاری بسیار زیادی با محیط‌زیست دارد. نتایج تحقیقاتی که در خصوص ساخت این نوع الوار چوبی انجام شد نشان می‌دهد که میزان تولید گازهای گلخانه‌ای تولید تیرآهن در مقایسه با ساخت الوار چوبی چندلایه گلولام ۱۲ برابر بیشتر است. همچنین ساخت تیرآهن به میزان بسیار بیشتری به سوخت‌های فسیلی و مصرف انرژی نیاز دارد. همین دلایل باعث می‌شود تا در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا قیمت الوار چندلایه گلولام از تیرآهن پایین‌تر باشد. استفاده از این الوارها در سازه های چوبی نوین علاوه بر حفظ منابع طبیعی، جنگل‌ها می‌تواند در کاهش گازهای گلخانه‌ای و توقف روند گرم شدن زمین نیز مؤثر باشد.
۲- مزایا و ویژگی‌های صنعتی
شاید مهم‌ترین مزیت صنعتی الوار گلولام قابلیت شکل‌پذیری آن به صورت خمیده و زاویه‌دار است. این مزیت باعث می‌شود که از چوب‌های یکپارچه درختان کارایی بسیار بالاتری داشته باشد. تصور کنید که قرار است قوس یک پل بزرگ با چوب ساخته شود. الواری به ضخامت مناسب تنها راهی است که می‌توان این قوس را از چوب یکپارچه ساخت. قطعاً این الوار باید از درختی چند صد ساله تهیه شود، اما زمانی که از گلولام استفاده شود به راحتی می‌توان با هر زاویه‌ای، قوسی یکپارچه به وجود آورد.
در ساخت گلولام از قطعات چوب بسیار مرغوب و مقاوم استفاده می‌کنند. به همین دلیل این الوارها مقاومت بسیار مناسبی دارند. همچنین به دلیل نحوه ساخت، گلولام فاقد هر گونه ایرادات الوار چوبی مانند سوراخ، پیچ و گره است. عدم وجود این موارد نیز بر مقاومت آن می‌افزاید و باعث می‌شود تا این‌گونه الوارهای چوبی را بتوان با تیرآهن مقایسه کرد. نسبت مقاومت به وزن گلولام در حدود ۲ برابر بیشتر از تیرآهن است. پس می‌توان گفت برای به دست آوردن مقاومتی یکسان نیاز به وزن کمتری گلولام داریم و همین امر وزن سازه های چوبی و بناهایی که در آن از الوار چوبی چندلایه گلولام استفاده شده را به میزان بسیار زیادی کاهش می‌دهد.
دیگر مزیت الوار گلولام مقاومت بیشتر آن در برابر آتش است. نتایج بسیار خوب آزمایش‌هایی که بر این نوع الوار صورت گرفته نشان‌دهنده این مطلب است که مقاومت آن در برابر حرارت بسیار بالاتر از چوب‌های معمولی است و با استفاده از مواد و پوشش‌های ضد حریق می‌توان این مقاومت را افزایش هم داد.
نکاتی در خصوص الوارهای چندلایه گلولام
عوامل متفاوتی بر عمر مفید این نوع الوار چوبی تأثیر می‌گذارد. از مهم‌ترین موارد تأثیرگذار در عمر مفید آن‌ها می‌توان به شرایط محیطی، میزان رطوبت، نوع چسب و اقلام افزودنی آن و نحوه نگهداری از آن اشاره کرد. برای دانستن میزان مقاومت این نوع الوار چوبی می‌توان گفت که سقف برخی استخرها و مجموعه‌های ورزشی را با استفاده از گلولام می‌سازند.
همچنین باید بدانید در برخی کشورها از این الوارها برای ساخت پل‌های سواره‌رو و پیاده‌رو استفاده می‌کنند. باید بدانید که در بسیاری از کشورهای شمال اروپا و همچنین کانادا و آمریکا بسیاری از بناها و سازه های چوبی مانند سقف سالن‌های انتظار فرودگاه‌ها را با استفاده از الوار چوبی گلولام می‌سازند.
از الوار گلولام برای ساخت ستون، طاق، تزئینات داخلی، کف‌پوش، چارچوب‌بندی و موارد بسیار دیگری استفاده می‌شود.
باید بدانید که چوب یکی از مصالح تجدید پذیر است که آسیب آن برای طبیعت بسیار کمتر از مصالح دیگر است. به همین دلیل در بسیاری از کشورهای جهان با استفاده از علم و تکنولوژی‌های نوین اقدام به افزایش صفات خوب چوب و برطرف کردن نقاط ضعف آن کرده‌اند. تکنولوژی گلولام تنها یکی از این موارد است. کارگاه‌های تولید چوب در کشورهای پیشرفته با استفاده از ماشین‌آلات گوناگون چوب‌ها را در برابر حرارت مقاوم‌تر می‌کنند. همچنین با تبدیل مواد غذایی داخل چوب‌ها به موادی غیر غذایی احتمال آلوده شدن این چوب‌ها به قارچ‌ها و نفوذ حشرات را به میزان بسیار زیادی پایین می‌آورند. شرکت بین‌المللی آمیتیس با استفاده از تکنولوژی روز دنیا اقدام به ساخت شهرک ویلایی تمام چوبی در کلاچای کرده است.
در صورتی که مطالعه این مطلب برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم مطلب سیستم گرمایش و سرمایش ساختمان چوبی نوین نیازمند توجه به چه نکاتی است؟ را مطالعه کنید.
