ویلای چوبی در بین دیگر بناهای ساخته شده با مصالحی مانند فولاد و بتن، بر خلاف تصور عموم افراد، رفتار بهتری در برابر زلزله از خود نشان می‌دهد. بر اساس آیین‌نامه 2800 زلزله ایران، مبحث نهم و مبحث دهم از مقررات ملی ساختمان، که توسط دفتر مقررات ملی ساختمان وزارت راه و شهرسازی، تهیه و تبیین شده‌است، یکی از مهم‌ترین عوامل موثر در مقاومت سازه در برابر زلزله موضوع شکل‌پذیری سازه‌ای (Ductility) است. شکل‌پذیری به این معنا است که یک سازه یا یک ساختار بدون شکستن و تغییر شکل غیرقابل برگشت (پلاستیک)، در محدوده برگشت‌پذیری (محدوده الاستیک) دچار تغییر شکل شود. این تغییر شکل به معنای این نیست که پس از اتمام این تغییر شکل، عضو یا سازه مورد نظر مجدداً همان قابلیت و مقاومت ابتدایی خود را خواهد داشت. بلکه در بحث محاسبت زلزله تنها به این معنا است که یک ویلای چوبی که برای مقاومت در برابر زلزله محاسبه و مقاوم‌سازی شده است، این مزیت و امکان را دارد، در زمان وقوع زلزله، ضمن مقاومت در برابر نیروی آن، فرصت و زمان کافی را برای خروج ساکنان در سلامت کامل، تأمین نماید. چوب به خودی خود این شکل‌پذیری را دارد، اما در طراحی سازه برای سازه‌های فولادی و بتنی، بر اساس آیین‌نامه‌های معتبر، موظف هستیم شرایطی را فراهم کنیم تا این محدوده شکل‌پذیری در اجزاء سازه به حداکثر خود برسند. به این ترتیب می‌توانیم این تضمین را بدهیم که سازه طراحی شده، برای مقاومت در برابر نیروی زلزله و تأمین زمان مناسب برای تخلیه ساکنین مناسب است. اما مزیت چوب در این زمینه این است که به خودی خود دارای این قابلیت است. تنها باید در زمان اجرا، نظارت ویژه‌ای در زمینه اجرای اتصالات صورت بگیرد.
اتصالات به دو بخش تقسیم می‌شوند.
- اتصال المان‌های سازه‌ای افقی به عمودی و یا برعکس ( تیر به ستون – ستون به تیر)
- اتصال در طول یک المان سازه‌ای
بخش اول به این معنی است که در زمان اتصال یک تیر به ستون و یا یک ستون به تیر، باید دقت شود که تمام موارد لازم جهت جلوگیری از تشکیل مفصل پلاستیک، به درستی پیاده‌سازی شود. زیرا همانطور که گفته شد، اگر بر اثر اجرای اشتباه اتصالات، برخلاف نقشه محاسبه شده، به جای اتصال الاستیک (شکل‌پذیر) اتصال پلاستیک ساخته شود، با اعمال اولین فشار و یا ضربه، ویلای چوبی ما دچار تخریب ناگهانی خواهد شد.
درتوضیح بخش دوم نیز روال به همین شکل است، با این تفاوت که اتصال در طول یک المان، به این معنی است که وقتی الوار مورد استفاده در ساخت ویلای چوبی ، فرضاً در یک تیر، برای ازدیاد طول خود نیاز به وصله داشته باشد. این اتصال نیز در صورت اجرای نادرست می‌تواند به راحتی مفصل پلاستیک ایجاد کند و همان اتفاق مورد انتظار از مفصل پلاستیک در زمان زلزله اتفاق بیفتد. یعنی شکست ناگهانی.
در نهایت این موضوع را باید بدانیم که قاب‌هایی که در سازه یک ویلای چوبی و یا هر ساختمان دیگری مورد استفاده قرار می‌گیرند، متناسب با ارتفاع مورد نظر سازه آن، باید در برابر نیروهای وارده که به صورت تنشبه سازه اعمال می‌شوند مقاومت نمایند. این موضوع را باید در نظر گرفت که نیروهای وارده در بعضی قسمت‌ها باعث پیچش می‌شوند و بعضی دیگر نقاط را تحت فشار قرار می‌دهندتا تغییر شکل داده و در اصطلاح دچار کرنش یا تغییر شکل پلاستیک، که همان ایجاد شکستگی است شوند. به این دلیل است که موضوع شکل‌پذیری در سازه اهمیت بسیار بالایی پیدا می‌کند. اما دیگر دلیلی که ویلای چوبی یا هر سازه دیگری که از چوب داشته باشد، مقامت بهتری در برابر زلزله نسبت به دیگر مصالح از خود نشان می‌دهد، وزن مترمکعب چوب است نسبت به بتن و فولاد. در این‌باره توضیحات مفصلی در مقاله مزیت خانه چوبی نسبت به دیگر خانه ها در برابر زلزله ارائه شده است که مطالعه آن را پیشنهاد می‌کنیم.
نقش نظارت در تحقق هدف ساخت ویلای چوبی ایمن
نکته بسیار مهم این است که موضوع محاسبت، از موضوع اجرا، کاملاً متفاوت است. اگر در اجرا توجهات لازم در ساخت ویلای چوبی مورد نظر صورت نگیرد، تمام دقت صورت گرفته در محاسبات بی‌اثر خواهند شد. همچنین اگر در محاسبات بی‌توجهی صورت بگیرد، با اجرای عالی هم نمی‌توان خلأ وجود محاسبات ضعیف را پر کرد. به همین دلیل موفقیت در ساخت، حاصل کیفیت مناسب در هر سه موضوع طراحی، محاسبه و اجرا است. آیتم چهارم که بسیار مهم است، دستگاه نظارت است. این دستگاه است که می‌تواند تضمین نماید تمام موارد آیین‌نامه‌ای لازم در ساخت ویلای چوبی به خوبی رعایت شده است. با حضور دستگاه نظارت در پروژه، ضریب اطمینان کارفرما از میزان اجرای صحیح سازه تا درصد قابل توجهی افزایش خواهد یافت. خوشبختانه در حال حاضر حضور ناظر در هر پروژه ساختمانی، فارغ از این‌که پروژه ساخت یک ویلای چوبی باشد یا یک ساختمان بتنی، توسط سازمان نظام مهندسی کشور الزام شده است.
