کنترل کیفیت چوب برای تولید انبوه آن بسیار مهم است. کنترل کیفی چوب برای اطمینان از این‌که محصولات قادر به ارائه عملکرد مورد انتظار طراحان و مشتریان باشد، صورت می‌گیرد. کیفیت چوب تأثیر عمیقی بر فرآوری چوب، کیفیت محصول نهایی و بازاریابی دارد، زیرا کاهش کیفیت چوب بهره‌وری و کیفیت محصول را کاهش داده و هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهد. توجه کنید کنترل کیفیت صنایع چوب به چند روش انجام می‌شود که در ادامه به آن می‌پردازیم.
کیفیت چوب به چه معنا است؟
چوب به‌دلیل ماهیت ارگانیکی که دارد، یکدست نیست و ویژگی‌های آن به‌شدت به شرایط رشد درخت بستگی داشته و در میان گونه‌های مختلف آن متفاوت است. کیفیت چوب حاصل ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی یک یا بخشی از آن درخت است که می‌تواند شرایط موردنیاز برای محصولات نهایی مختلف را برآورده کند. کیفیت چوب بر جنبه‌های مختلف فرایند تولید اثر می‌گذارد و باید مصرف نهایی آن را در نظر گرفته شود و مطابق علاقه مصرف‌کنندگان نهایی باشد. مهم‌ترین ویژگی چوب برای کاربران سفتی و دوام آن است. کیفیت چوب بر روی محصول نهایی تأثیر بسیار زیادی می‌گذارد؛ برای مثال، اگر از چوب مرغوبی برای سقف و یا مبلمان استفاده نشود ممکن است به ناپایداری و فاجعه یعنی ریزش و شکستگی ختم شود. از جمله روش‌هایی که برای افزایش کیفیت چوب صورت می‌گیرد فرایند حرارتی چوب است. در این روش فرایند اصلاح چوب با تجزیه شیمیایی پلیمر آن انجام می‌شود. در طی این فرایند چوب در فضایی با اکسیژن پایین برای جلوگیری از احتراق در معرض حرارتی بین 180 تا 250 درجه سانتی‌گراد قرار می‌گیرد. این روش چوب را در برابر پوسیدگی مقاوم کرده، ابعادش را ثبات داده و جرمش را از بین می‌برد و همچنین اثرات زیست‌محیطی کمی در فرایند تولید و بازیافت دارد.
کیفیت چوب با چه ویژگی‌های تعیین می‌شود؟
برای تولید محصولات چوبی، چوب باید دارای ویژگی‌هایی باشد که در کنترل کیفیت چوب به آن توجه می‌شود. در ادامه به توضیح تعدادی از ویژگی‌های دخیل در افزایش کیفیت چوب می‌پردازیم.
- قطر ساقه: با افزایش قطر ساقه هزینه‌های تولید کاهش و حجم و عیار آن افزایش می‌یابد.
- شکل ساقه: وجود نقص در ساقه حجم و کیفیت چوب را کاهش می‌دهد.
- پوسیدگی ساقه: پوسیده بودن ساقه کیفیت آن را کاهش می‌دهد.
- مخروط ساقه: افزایش مخروط ساقه از کیفیت چوب می‌کاهد.
- سن درخت: افزایش سن درخت بر بالارفتن کیفیت چوب تأثیر می‌گذارد.
- نحوه کندن پوست درخت: پوست درخت معمولاً از ساقه کنده می‌شود، اگر در طی این فرایند بدنه آسیب ببیند از کیفیتش کاسته می‌شود.
- گره چوب: زیاد بودن تعداد گره چوب در خواص مکانیکی و ظاهر آن تأثیر منفی می‌گذارد و کیفیتش را کاهش می‌دهد.
- تراکم چوب: تراکم چوب مناسب بودن آن را برای استفاده نهایی مشخص می‌کند. چگالی بالا سبب استحکام و سفتی و در نتیجه کیفیت بیشتر چوب می‌شود.
- رطوبت چوب: رطوبت موجود در چوب باعث پوسیدگی و کاهش کیفیت آن می‌شود.
- خصوصیات حلقه‌های چوب: حلقه چوب بر زیبایی و کاربرد و در نتیجه کیفیت چوب تأثیر می‌گذارد.
- مشخصات آناتومی: خصوصیات اساسی چوب ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی چوب را تعیین می‌کند. چگالی و نفوذپذیری هر دو به مشخصات آناتومی چوب مربوط شده و بر کیفیت چوب تأثیر می‌گذارند.
- خصوصیات زیبایی‌شناختی: زیبایی چوب برای ظاهر محصول بسیار مهم است و بر کیفیت چوب می‌افزاید.
در زمان کنترل کیفیت چوب توجه کنید که اکثر ویژگی‌های آن به یکدیگر وابسته هستند. به‌طورکلی قطر و سن درخت تأثیر به سزایی در افزایش کیفیت چوب می‌گذارد.
چه مواردی در کیفیت چوب تأثیر می‌گذارند؟
به‌طورکلی تولید چوب تحت تأثیر عوامل مختلفی مانند مکان رشد درخت یعنی ارتفاع، باد، آفتاب، نوع خاک و همچنین عوامل ژنتیکی منحصر به هر درخت قرار می‌گیرد که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.
- ارتفاع: ارتفاع از سطح دریا هنگام رشد درخت تأثیر زیادی بر برخی از گونه‌ها مانند راش دارد. هرچه درختی در فاصله کمتری از 1500 متر از سطح دریا قرار بگیرد چوب مرغوب‌تری خواهد داشت.
- خاک: نوع خاکی که درخت در آن رشد می‌کند بر کیفیت چوب تولیدی اثر می‌گذارد.
- آفتاب: تابش خورشید تأثیر زیادی بر بافت و کیفیت چوب می‌گذارد. هرچه درختی از تابش مستقیم خورشید بیشتر در امان باشد کیفیتش افزایش می‌یابد.
- ژنتیک: هر درختی فارغ از گونه‌ای که در آن قرار دارد همانند انسان داری ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود است که در کیفیتش تأثیر می‌گذارد.
مراحل کنترل کیفیت چوب چیست؟
کنترل کیفیت چوب در دو مرحله کنترل فرایند و بررسی محصول انجام می‌شود که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم.
کنترل فرایند
در این روش ابتدا چوب‌ها از نظر کیفیت با توجه به ویژگی‌های ذکرشده درجه‌بندی می‌شوند. مواد اولیه واردشده به یک شرکت تأثیر به سزایی در مراحل مختلف فرایند تولید و محصول نهایی دارد. مواد اولیه غیر استاندارد منجر به تولید محصولاتی باکیفیت و ارزش پایین‌تری می‌شوند. مواد اولیه مورد بررسی و آزمایش قرار می‌گیرند تا از کیفیت لازم برخوردار باشند. پس از این مرحله فرایند تولید تحت بررسی و کنترل قرار می‌گیرد تا مواد باکیفیت ثابت ساخته شود. هدف این بررسی افزایش پیش‌بینی‌پذیری فرایند با استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری مشخص است. در این مرحله همچنین دستگاه‌ها و روش اجرای کار توسط پرسنل هم به‌دقت ارزیابی می‌شود تا اگر ایرادی در وسیله یا روش کارمندان وجود دارد که به فرایند تولید آسیب می‌رساند سریعاً برطرف شود.
بررسی محصول
در این روش خروجی و محصول تولیدشده از نظر کیفیت بررسی می‌شود. این کار به این منظور صورت می‌گیرد تا اطمینان حاصل شود که تغییراتی غیرقابل‌پیش‌بینی در مواد اولیه رخ نداده و محصول دارای همان سطح از کیفیت تعیین‌شده به طور ثابت باشد.
انواع کنترل کیفی چوب چیست؟
برای درجه‌بندی کیفیت چوب دو روش بصری و ماشینی وجود دارد. هر دو روش میزان استحکام و سفتی چوب را مشخص می‌کنند. در ادامه به تعریف این دو روش می‌پردازیم.
کنترل کیفی بصری چوب
در این روش متخصصان مجرب و آموزش‌دیده، چوب‌ها را در دو مرحله کنترل فرایند و بررسی محصول از لحاظ دارابودن ویژگی‌های مهم ذکرشده برای صنعت چوب بررسی می‌کنند. این روش به‌سادگی و بدون تجهیزات اندازه‌گیری خاصی اجرا می‌شود. این روش محدودیت‌هایی نیز دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.
- خستگی: خسته شدن چشم بخشی جدایی‌ناپذیر در این نوع از ارزیابی است به‌همین دلیل ممکن است دارای خطا بوده و کارایی و دقت را کاهش دهد.
- کمبود نیروی انسانی: به‌دلیل حجم زیاد و تقاضای بالا برای بازرسی تعداد کارشناسان و نیروی انسانی شایسته و مجرب کاهش می‌یابد.
- تنوع گونه‌های درخت: به‌دلیل تنوع بالای گونه‌های مختلف درخت و متفاوت بودن ویژگی‌های هر چوب امکان عدم تشخیص این خصوصیات توسط نیروی انسانی وجود دارد. در حال حاضر بیش از هزار گونه درخت با ویژگی‌های منحصربه‌فرد که گاهاً تنها توسط میکروسکوپ قابل‌شناسایی هستند برای ارزیابی وجود دارد.
کنترل کیفی ماشینی چوب
در این روش یک قطعه چوب در دستگاه قرار می‌گیرد و از لحاظ وجود برخی از ویژگی و خرابی‌ها بررسی می‌شود. در این نوع بررسی کیفیت چوب سریع‌تر، بهتر و با خطای انسانی کمتری تعیین می‌شود. تفاوت میان روش بصری و ماشینی در این است که ماشین می‌تواند با اندازه‌گیری برخی از ویژگی غیرمخرب کیفیت چوب را تشخیص دهد. اثربخشی روش کنترل ماشینی بستگی به‌سرعت و ظرفیت آن برای قراردادن چوب‌های درجه‌بندی نشده به زیر طبقات چوب‌های درجه‌بندی‌شده بستگی دارد. این روش خود به دو نوع کنترل خروجی و کنترل ماشین تقسیم می‌شود.
- کنترل خروجی: در این روش روزانه آزمایش‌های مخربی روی برخی از چوب‌ها به‌صورت تصادفی صورت می‌گیرد تا ویژگی‌های چوب‌های طبقه‌بندی‌شده ارزیابی شود. این روش بسیار پرهزینه است، زیرا مواد آزمایش‌شده دیگر قابل‌استفاده نخواهد بود.
- کنترل ماشینی: این روش از نتایج آزمایش‌های مخرب استفاده کرده است تا تنظیماتی یکسان برای انواع ماشین‌های مشابه ایجاد کند. سیستم کنترل ماشین براساس اندازه‌گیری خاصی صورت نمی‌گیرد. اساس این روش بر توانایی‌های ماشین برای درجه‌بندی چوب طبق کیفیت آن بوده تا برای مصالح مختلف مناسب باشد.
توجه کنید که روش ماشینی ممکن است درصدی خطا به‌دلیل عدم تشخیص وجود ویژگی‌هایی در چوب که باعث کاهش کیفیت و استحکام آن می‌شود داشته باشد، به‌همین دلیل کارشناسانی مجرب در این زمینه باید بر روند کار دستگاه‌ها نیز نظارت کنند تا قصوری صورت نگیرد.
بخش‌های مختلف صنعتی وابسته به طبقه‌بندی قابل‌اعتماد انواع چوب هستند تا کیفیت‌های متفاوت آن را مشخص کرده و بتوانند از چوب برای مقاصد مختلف و مناسب استفاده کنند. چوب یک منبع پایدار، سازگار با محیط‌زیست و بسیار زیبا به‌عنوان یک مصالح ساختمانی است. چوب مانند تمام مواد موجود در طبیعت بی‌نقص نیست؛ بنابراین، کنترل کیفی چوب بسیار مهم است. کیفیت چوب تأثیر بسیار زیادی در محصول ساخته‌شده از آن دارد. برای آنکه محصول چوبی بادوامی داشته باشید باید حتماً مواد اولیه یعنی چوب آن مرغوب بوده و استانداردهای کیفیت را داشته باشد. برای داشتن محصولی باکیفیت لازم است که اشخاصی آموزش‌دیده بر کنترل کیفیت چوب قبل و حین تولید و همچنین محصول نهایی نظارت کنند. گروه بین‌المللی آمیتیس الوار را پیش از ساخت ویلا چوبی از لحاظ استحکام و مقاومت و به‌طورکلی کیفیت مناسب بررسی می‌کند و مفتخر است که از بهترین و باکیفیت‌ترین انواع چوب برای ساخت ویلاها استفاده کرده تا دوام و ماندگاری را برای شما تضمین کند و هزینه‌هایتان را برای نگهداری و تعمیر تا بیش‌ترین حد ممکن کاهش دهد. اگر در زمینه کنترل کیفیت صنایع چوب تجربه‌ای دارید با ما در اشتراک بگذارید.
