طراحی ساختمان های چوبی اصول مختص به خود را دارد. ساخت ساختمان های چوبی با ساخت دیگر سازه‌ها به کلی متفاوت است. یک ساختمان چوبی نکات مهم اجرایی خاص خود را دارد و با سازه‌های شبیه به خود اما با مصالح غیرچوبی به کلی متفاوت است. هر چند که همگی از یک قوانین فیزیکی مشخص تبعیت می‌کنند. در مقالاتی که پیش از این در سایت آمیتیس منتشر نموده‌ایم مطالب زیاد و متفاوتی را پیرامون قوانین طراحی و روش‌های ساخت سازه چوبی ارائه کرده‌ایم که در بخش مقالات سایت در دسترس شما قرار دارد.
گروه بین المللی آمیتیس از سال 1384 در زمینه طراحی و ساخت ویلای چوبی مشغول به فعالیت بوده است و بیش از 60 هزارمترمربع در داخل و 80 هزار مترمربع در خارج از کشور ویلای چوبی اجرا نموده است. آمیتیس یکی از بزرگترین سازندگان سازه چوبی در خاورمیانه است. این مجموعه تنها شرکتی است که برای تمام محصولاتی که ارائه می‌نماید بیمه‌نامه تضمین کیفیت صادر می‌نماید. گروه بین المللی آمیتیس دارای گواهینامه‌های WCD از ایالات متحده آمریکا و DIN از کشور آلمان بوده و مجوز صادرات به اتحادیه اروپا را نیز دریافت نموده است.
در این مقاله قصد داریم تا پیرامون موضوع قوانین و شرایط مد نظر برای طراحی ساختما های چوبی مطالبی را بیان نماییم. در ادامه با آمیتیس همراه باشید.
طراحی ساختمان های چوبی بر چه اساسی است؟
هرگاه برای ساخت ساختمان های چوبی اقدام شود، قطع و یقین نیازمند داشتن یک نقشه است. این نقشه در زمینه‌های سازه ، معماری، تأسیسات مکانیکی و تأسیسات برقی خواهد بود. به عبارت دیگر وقتی از طراحی حرف می‌زنیم، ذهن افراد به سمت طراحی سازهای می‌رود، اما به طور کلی منظور از طراحی ساختمان های چوبی ، انجام طراحی در هر 4 زمینه مذکور است. یعنی تمام آنچه که لازم است برای ساختن ساختمان چوبی خود بدانیم، به صورت مکتوب و یا به صورت ترسیمی بر روی نقشه کشیده و نوشته شده است. لذا بر همین اساس دیگر موارد قید شده در نقشه مورد بررسی قرار نمی‌گیرد. مگر برای کنترل و نظارت بر روند انجام محاسبات و یا در صورتی که موضوعی خلاف علم و تجربه در نقشه ذکر شده باشد. در غیر این صورت معمولاً نقشه ملاک عمل پیمانکاران و استادکاران است.
اما روند طراحی از کجا آغاز می‌گردد؟ تقدم و تأخر با کدامیک از این زمینه‌ها است؟ در خلال این مقاله قصد داریم تا به این سوال‌ها پاسخ دهیم. ابتدا از سوال زیر آغاز می‌کنیم:
1.تقدم و تأخر با کدامیک از این این زمینه‌ها است؟
به عنوان مقدمه لازم است تا توضیحاتی را برای شفاف‌سازی موضوع برای مخاطبین عزیز آمیتیس ارائه نماییم. برای آغاز طراحی، قبل از هر چیزی ابتدا باید مساحت و ابعاد زمینی که قرار است این ساختمان چوبی در آن ساخته شود را بدانیم. باید نقشه آن‌جا را، که عموماً به صورت یک فایل ترسیمی در نرم‌افزار اتوکد است، داشته باشیم.
بر اساس نقشه محل احداث و شناخت اصول و قواعد معماری و شهرسازی و آیین‌نامه‌های مقررات ملی ساختمان، باید اقدام به طراحی اولیه نماییم. این طراحی اولیه در زمینه معماری خواهد بود. اولین گام در روند طراحی، طراحی معماری است. تا طراحی معماری انجام نشود، هیچ دیدی از متراژ بنا، تعداد طبقات، بنای مفید، محل قرار گرفتن دیوارها و پنجره‌ها و … نخواهیم داشت. تا این جزئیات مشخص نشود، هیچ‌یک از زمینه‌های دیگر قابلیت اقدام جهت انجام محاسبات را نخواهند داشت. لذا انجام طراحی ساختمان های چوبی مانند دیگر ساختمان‌ها نیازمند انجام محاسبات و طراحی معماری در قدم اول است.
پس از آن، برای مشخص شدن ابعاد المان‌های اصلی سازهای، نیازمند طراحی سازه هستیم. در فرایند ساخت ساختمان های چوبی ، موضوع سازه بسیار مهم است. زیرا مرحله‌ای بسیار حساس و کلیدی است. تمام روند ساخت به همین موضوع بستگی دارد: اجرای صحیح اجزای سازهای.
وقتی سازه به شکل صحیح طراحی و اجرا شود، تمام اجزای دیگر ساختمان بر اساس آن طراحی، ساخته و اجرا می‌شود.
پس از طراحی سازه، نوبت به طراحی تأسیسات می‌رسد. معمولاً ابتدا تأسیسات مکانیکی (آب و فاضلاب) طراحی می‌شوند، سپس به سراغ طراحی تأسیسات برقی می‌رویم. اما این دو فرایند می‌توانند هم‌زمان اتفاق بیفتند. هر چند به طور اصولی نباید چنین باشد. زیرا در بعضی مواقع خدماتی در زمینه تأسیسات مکانیکی نیازمند برق است و باید برای آن مسیر توزیع در نظر گرفت. لذا ابتدا بهتر است تأسیسات مکانیکی طراحی شوند، سپس به طراحی تأسیسات برقی بپردازیم.
پس روند طراحی به این شکل شد:
- طراحی معماری
- طراحی سازه
- طراحی تأسیسات مکانیکی
- طراحی تأسیسات برقی
اما روند اجرا با آنچه که در طراحی اتفاق می‌افتد کمی متفاوت است. زیرا مراحل اجرا از عوامل دیگری اثرپذیری دارند و در محاسبات مبنا موارد دیگری هستند. به طور کلی روند اجرا به صورت زیر است:
- اجرای اجزای سازهای (پی یا همان فونداسیون، ستون، تیر و …)
- اجرای معماری (اجرای دیوارها و جداکننده‌های فضا)
- اجرای تأسیسات مکانیکی
- اجرای تأسیسات برقی
طراحی ساختمان های چوبی روش‌های خاص خود را دارد. در ادامه در این باره کمی توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید.
2.روند طراحی از کجا آغاز می‌گردد؟
در بخش قبل یاد گرفتیم که اولویت طراحی با کدامیک از اجزای ساختمان چوبی است. دلیل این اولویت را نیز بیان کردیم. اینکه چرا اول باید طراحی معماری انجام شود، سپس طراحی دیگر اجزا مانند سازه و تأسیسات صورت گیرد. در این بخش قصد داریم درباره روند طراحی صحبت کنیم. اینکه مراحل ساخت ساختمان های چوبی چقدر تحت تأثیر روند طراحی قرار دارند و مواردی از این قبیل را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
به طور کلی روند طراحی هر نوع سازهای از یک سری موارد مشخص پیروی می‌کند. طراحی ساختمان های چوبی نیز از این قاعده مستثناء نیست. در ادامه این روند را به طور مختصر شرح خواهیم داد. با ما همراه باشید.
روند انجام محاسبات و طراحی
برای آغاز طراحی، ابتدا باید طراحی سازهای انجام شود. برای انجام طراحی سازهای، ابتدا باید محل قرار گرفتن ستون‌ها را بدانیم. برای تعیین محل استقرار ستون‌ها باید نقشه معماری را داشته باشیم. با داشتن نقشه معماری می‌توانیم طبق اصول تجربی و علمی، روند ستون‌گذاری را آغاز نماییم. معمولاً ابتدا در گوشه‌های بنا ستون‌ها را قرار می‌دهند. سپس به سراغ بازشوها می‌آیند. در این زمینه منظور از بازشو، اول راه‌پله است، بعد نورگیرها. البته اگر نورگیری وجود داشته باشد. لذا اگر خانه چوبی مد نظر یک طبقه باشد، ستون‌گذاری آن اصلاً پیچیده نیست. اما اگر دوطبقه و یا بیشتر باشد، ستون‌گذاری کمی نکته‌دار خواهد بود. جهت قرار گرفتن تیرهای فرعی در نحوه قرار گرفتن ستون‌ها مؤثر است. لذا عرض بازشو و طول آن و مواردی از این قبیل و جهت قرار گرفتن تیرهای فرعی کوچک اهمیت فراوانی دارد. این موارد به طور مستقیم در ساخت ساختمان های چوبی نیز مؤثر هستند. چگونه؟ با نقشی که در تعیین ضخامت اجزای سازهای خواهند داشت.
پس از آن‌که ستون‌گذاری مشخص شد، نوبت به محاسبه و طراحی اجزای افقی سازه، یعنی تیرها است. اتصال تیرها به ستون‌ها از جمله مهم‌ترین نقاط اجرایی و طراحی سازه ساختمان چوبی است. پس از گذر از این مرحله نیز نوبت به محاسبه سقف و یا کف سازهای می‌رسد. در این بخش بار ناشی از دیوارها نیز مورد بررسی و محاسبه قرار می‌گیرد.
پس از این بخش، وارد بخش محاسباتی تأسیساتی خواهیم شد. تأسیسات مکانیکی که مربوط به آب مصرفی و فاضلاب است مورد بررسی و محاسبه قرار می‌گیرد. حجم آب مورد نیاز در فضاهایی که به عنوان سرویس بهداشتی و یا آشپزخانه در طراحی معماری در نظر گرفته شده‌اند، باعث می‌شود تا در طراحی تأسیسات مکانیکی نقش مؤثری داشته باشد. حجم آب مورد نیاز در تعیین سایز لوله‌های انتقال آب، و این حجم در تعیین فضای مورد نیاز به عنوان داکت به جهت انتقال لوله‌ها از فضای پوشیده، اثر مستقیم می‌گذارند. همچنین در تعیین محل عبور لوله‌های فاضلاب، شیب لازم جهت انتقال صحیح فاضلاب در تعیین ضخامت کف بسیار اثرگذار است.
پس از گذر از این موارد، نوبت به طراحی تأسیسات برقی است. متناسب با فضاهای در نظر گرفته شده در طراحی معماری، این طراحی نیز صورت می‌گیرد. متناسب با متراژ اختصاص داده شده به فضایی مثل فضای نشیمن یا اتاق خواب یا … میزان نور مورد نیاز برآورد و مقدمات انتقال برق لازم برای تأمین آن فراهم می‌گردد.
همه این‌ها به طور کلی تشکیل دهنده روند طراحی ساختمان های چوبی هستند. این همان دلیلی است که در مقدمه به آن اشاره کردیم و بیان نمودیم که منظور از طراحی تمام این فعالیت‌ها است نه صرفاً طراحی سازهای.
با مطالعه این مقاله اطلاعات ارزشمند و مختصری پیرامون روند انجام محاسبات مربوط به طراحی ساختمان های چوبی به دست آورده‌اید. این خود نگرش جدیدی در شما نسبت به ساخت ساختمان های چوبی و روند طراحی آن‌ها ایجاد می‌کند. گروه بین المللی آمیتیس قویاً معتقد است به هر میزان که مخاطب او اطلاعات بیشتری درباره ویلای چوبی و اساساً ساختمان‌های چوبی داشته باشد، بهتر از دیگران میتواند در این زمینه تصمیم‌گیری و اقدام نماید. به هر میزان که اطلاعات بیشتری داشته باشد، بهتر میتواند انتخاب نماید و کیفیت مورد انخابی خود را تشخیص دهد. از این رو همواره تلاش می‌کنیم تا نسبت به ارتقاء سطح آگاهی مخاطبین خود بیشترین سهم را داشته باشیم.
لطفاً دیدگاه خود رانسبت به مواردی که در این مقاله بیان شده، در قسمت ارائه دیدگاه‌ها با ما و دیگر مخاطبان گروه بین المللی آمیتیس در میان بگذارید.
